Orsök komandi kuldakasts er áhugaverð

Við bíðum nú í ofvæni eftir komu frelsarans, en líka kuldakastsins sem vænta má um svipað leyti.  Þetta margboðaða kuldakast virðist samkvæmt síðustu spám ætla að ná síður til landsins og staldra skemmra við en áður mátti lesa úr veðurspám.  Hún fékk nokkra athygli í gær meðferð Kalmansíu Veðurstofunnar á frostinu við Mývatn og víðar.  Sem betur fer er fólk farið að læra inn á þessar kenjar þegar alla jafna ágætur "hitaleiðréttingabúnaður"  fer  út af sporinu þegar reiknað er með verulegum hitabreytingum  oftast í tengslum við kuldaköst að vetri eða hitabylgjur að sumri. 

Nú sem sé má ætlað að frostið verði mest sennilega snemma á þriðja í jólum (miðvikdudag) og þetta 20-25°C í innsveitum norðaustan og austanlands, en víðast annars vart meira en 5-10 stig og reyndar rétt svo tæplega það suðvestantil. 

Oftast þegar svellkalt heimskautaloft steypist yfir okkur er það fyrir samspil lægða fyrir austan eða norðaustan landið og hæðar yfir Grænlandi.  Framrásinni fylgir þá gjarnan hríðarveður þar sem lægðin leggur til raka sem komin er sunnan að.  Nú háttar hins vegar svo til að kalda loftið berst til okkar vegna krafta á miklu stærri kvarða en þegar lægð er á flandri úti af Langanesi.  Ágætt áður en lengra er haldið að glöggva sig á meðfylgjandi veðurkoti sem er greining ECMWF frá því á miðnætti (23. des kl. 00). Þarna er norðurpóllinn fyrir miðju og Ísland greinilegt þar fyrir sunnan á miðri mynd.  Hæðarlínur 500 hPa flatarins í um 5 km hæð eru þarna dregnar og lituðu svæðin sýna þykktina sem aftur er mælikvarði á hita loftmassanna sem þarna má greina.

Tvö áberandi köld svæði eru til staðar.  Það minna er norður af Grænlandi og Svalbarða og ekkert óvenjulegt við heimkynni þess þar. Hitt er yfir Síberíu og kemur ekki frekar við sögu hér.  Það sem er eftirtektarverðast eru hryggirnir tveir í bylgjurófi loftstraumanna þarna uppi á norðurhvelinu.  Annar er við Nýfundnaland og hinn hefur "slitnað frá"  meginstraumnum og er kominn norður fyrir Alaska.  Í kjarna hans er mildari loftmassi (grænn).   Þróunin næstu tvo til þrjá sólarhringa er sú að í stað þess að þessi lokaða fyrirstöðuhæð eyðist smámsaman þar sem hún er, tekur hún strikið þvert yfir heimskautið og sameinast í raun hæðarhryggnum við Nýfundnaland.  Þessu má líkja við bugðótt vatnsfall þar sem áin skyndilega tekur að brjóta sér stystu leið í stað krapprar bylgju á farvegi sínum.  Á meðan vatnsfallið er að mestu stöðugt í sínum farvegi eru rennslisleiðir loftsins á sífelldu hringstreymi sínu frá vestri til austurs um norðurskautið margbreytilegri og "frjálslegri".  

Um leið og hæðirnar mynda saman einskonar brú yfir V-Grænland og Baffinsland þvingast kaldi loftmassinn að sama skapi til suðurs og í áttina til okkar.

Þetta má líka sjá á meðfylgjandi myndbandi sem ég setti saman úr spám ECMWF af brunni Veðurstofunnar. Þar er búið að raða nokkrum kortum í litla hreyfimynd.  Eftir að hafa séð hana vona ég að sem flestir skilji við hvað er átt. Myndbandið er reyndar byggt á næst nýjust keyrslu, en ekki þeirri frá í morgun.  Ágætt að hafa það í huga, en það kemur væntanlega ekki að sök.

 

 

Athugasemdir

[Krímer (IP-tala skráð) 23.12.2012 kl. 14:24]

Er þetta einhver fljótfærni í þér Einsi, eða bíður þú virkilega í ofvæni eftir komu frelsarans?

[Bjarni Gunnlaugur (IP-tala skráð) 24.12.2012 kl. 02:07]

Þú veist margt um  áhrifin vatnsgufueims

og vinda hvar ræður mest sólin

En ertu að boð´okkur endalok heims?

á þetta að gerast um jólin?

[O. Jónasson (IP-tala skráð) 24.12.2012 kl. 02:31]

Ég hef einhvern tímann spurt þig að þessu áður, Einar, en aldrei fengið neitt svar, en vil reyna en og aftur að fá svar við þessu hjá þér (ef þú veist þá svarið), en spurning mín er; hvers vegna breytist veðrið til hins verra eftir vetrarsólstöður?

[Ólafur Stefánsson (IP-tala skráð) 25.12.2012 kl. 21:36]

Svarið er þetta :

Dagene længes-vinteren strænges

Ó

[O. Jónasson (IP-tala skráð) 29.12.2012 kl. 02:17]

Ólafur Stefánsson, þessi færsla þín lýsir bara því sem gerist eftir vetrarsólstöðurnar, en ekki af hverju þetta gerist.

En enn kemur ekkert svar frá síðuhaldara varðandi þá skýringu af hverju veðrið snýst til hins verrs eftir vetrarsólhvörf, sem gæti orsakast af eftirfarandi:

1. Hann veit ekki svarið (sem er frekar ólíklegt).

2. Hann vill ekki svara, t.d af því að hann má það ekki vegna starfa sinna fyrir Veðurstofuna.

3. Hann lítur á bloggvef sinn sem vef til upplýsinga, en ekki sem spjallvef þar sem fólk getur spurt hann spurninga um veður og fengið svör við þessum spurningum.

En ég tel mig hinsvegar vita svarið án þess þó að vera menntaðurí náttúruvísindum líkt og síðuhaldari.

Orsök breytinga í veðri við vetrarsólhvörf er vegna þess að hnattstaða breytist og þar með straumar og vindar sem gera það að verkum að veðráttan verður norðlægari og þar með verri og kaldari með meiri úrkomu í formi snjókomu.

Sko, þarna skáka ég síðuhaldara :)

[Krímer (IP-tala skráð) 29.12.2012 kl. 10:06]

Góður.