Hvenær verður hláka að asahláku ?

Ég veit ekki hvar það gerðist eða hvenær, en einhverntímann í aðdragandi hlákunnar í gærmorgun var farið að tala um að í vændum væri asahláka með mikilli leysingu og vatnselgi.  Það var engan veginn hægt að greina hver byrjaði, en þegar í vændum er vont veður er eins hver api upp eftir öðrum eða öllu heldur að  það veður nokkur konar hasarástand þar sem hver og einn bætir örlítið í fyrri frásögn.

Þó var það ljóst allan tímann að spár gáfu ekki til kynna annað en að skammvinn og væg hláka væri yfirvofandi og það gekk eftir.  Ýmsir viðbragðsaðilar voru eðlilega eftir á hálf argir út í það  "spáin" hefði ekki gengið eftir.  

Þetta snýst auðvitað um merkingu hugtaka og hvenær er rétt að beita þeim og hvenær ekki.  Þá hlýtur að vakna sú spurning hvernig við skilgreinum asahláka og hvernig greinir hún sig frá venjulegri hláku ? 

Í Reykjavík varði leysingin í ríflega sólarhring áður en aftur frysti. Hitinn komst í +5°C í stutta stund um hádegið í gær en var annars lengst af 2 til 3°C.  Úrkoman mældist 18 mm í heildina.  

Stundum horfir maður til þess hve hátt frostmarkslínan fer þegar reynt er að meta leysingarmátt vetrarhláku.  Í þessu tilviki náði 0°C-línan ekkert sérlega hátt.  Þannig reyndist blotinn við Bláfjallaskála ekki vara í nema 4 klst og hitinn var þá rétt rúmlega +1°C sem þýðir að ofar snjóaði í stað þess að rigna.

Til samanburðar  var raunveruleg asahláka þ. 30. des sl og þá fór frostmarkshæðin upp í um 1.400 m.  Að auki fylgdi þeirri lægð stórrigning , en mikið vantaði upp á að hægt hefði verið að kalla rigningunu mikla í gær.  Hún var  vart nema tæplega miðlungs ef horft er til lægðarinnar sem í hlut átti.  Hér til hliðar er útskrift háloftaathugunar á Keflavíkurflugvelli 30. des kl. 12 og sýnir hitafallið með hæð.

En hvað er asahláka ?  Geri hér tilraun til skilgreiningar. 

• Frostmarkshæðin yfir landinu a.m.k. 1.000 m ekki skemur en í 6 klst samfellt.

• Meðalvindur yfir landinu af SA eða S nærri stormstyrk eða 20 m/s samtímis hlýjasta kjarna loftsins.

• Úrkoma um sunnan- og suðvestanvert landið mælist í tugum millimetra eða 25-40 mm til jafnaðar.

Vitanlega eru þessar hugleiðingar settar fram sem tilraun til skilgreiningar og er ekki hafnar yfir gagnrýni. Greining á þekktum og hastarlegum vetrarhlákum sem yfir landið hafa gengið síðustu áratuginn gerði það kleyft að skilgreina hvenær rétt væri að tala um asahláku.

Athugasemdir

[Elín Björk (IP-tala skráð) 23.1.2008 kl. 10:33]

Ég hef aldrei hugsað um asahláku í vísindalegu tilliti, mér finnst þetta meira lýsa þeim aðstæðum sem verða við yfirborð þegar mikill snjór og hálka bráðna tiltölulega fljótt. - Hversu margir lenda í vandræðum og hversu margir fresta för sinni vegna aðstæðna hefur meira að segja um magn hlákuna  en hversu hátt frostmarkshæðin nær.

 -Elín Björk. 

[Eyjólfur Ólafsson (IP-tala skráð) 23.1.2008 kl. 11:23]

Athyglisvert, Einar.

En segðu mér, af hverju snýst veðrið yfirleitt til hins verra eftir vetrarsólstöður???

[Sigurður Þór Guðjónsson, 23.1.2008 kl. 13:46]

Hvar færðu þessar upplýsingar sem myndin er af? Eitthvað svoleiðis á netinu?

[Soffía Sigurðardóttir, 24.1.2008 kl. 23:41]

Mér fannst verst við þessa "asahláku" að hún náði ekki einu sinni að skola snjóinn almennilega af húsþökum eða úr heimreiðum.

Nú er frost og snjókoma og á sunnudag er spáð rigningu hér sunnanlands og strax aftur frosti og meiri snjókomu.

Eru ekki að myndast skilyrði fyrir hættu á snjóflóðum hér sunnanlands, t.d. á skíða og vélsleðasvæðum?

[Sigríður Guðmundsdóttir (IP-tala skráð) 25.1.2008 kl. 22:32]

Ég var að spá í hvort vindmælirinn í Grundarfirði sé réttur því ef svo er þá fóru vindhviður í nótt  yfir 90 metra og í dag  í 54  Annars finnt mér að þegar spáð er asahláku þá geri grenjandi rigningu og rok í að minnsta kosti sólarhring og hlýni eitthvað að ráði

[Ljónsmakkinn (IP-tala skráð) 26.1.2008 kl. 12:10]

það vekur von í brjósti hjá mann í þessari miklu vetrartíða að sólbráð hefst eftir tíu daga til tvær vikur

[Gísli Sigurðsson, 30.1.2008 kl. 09:01]

Einar, er ekki rétt hjá mér að snjór bráðnar hraðar í hlýjum þurrum vindi heldur en ef rignir með sama hitastigi?  Það fannst mér vera raunin þegar ég bjó á Húsavík um nokkurra ára bil.

[Ellismellur (IP-tala skráð) 30.1.2008 kl. 11:38]

Gott mál hjá þér, Einar, að vekja athygli á þessari sífelldu gengisfellingu orða og orðatiltækja, sem fjölmiðlabullararnir standa daglega fyrir. Bestu þakkir fyrir allan fróðleikinn sem þú miðlar okkur á þessari síðu á máli, sem við alþýðan skiljum.