Vindur nú hjálpar til við að halda svifryki lágu

Fyrst í morgun var nánast logn og kjöraðstæður fyrir svifryksmyndun þegar einnig er horft til annarra veðurbreyta s.s. hita- og rakastigs loftsins.  Hinsvegar er nú kominn ágætur blástur úr norðri a.m.k. yfir Seltjarnarnesið (í landfræðilegri merkingu, en ekki sveitarfélags)  og reyndist vindstyrkurinn á Veðurstofunni nú kl. 11 vera 6 m/s.  Svo mikill vindur tryggir ör loftskipti og dreifingu mengunar. 

Hins vegar eru litlar  upplýsingar að hafa um staðbundinn vind í austurhlutanum, þar eru færri eða jafnvel engir veðurmælar fyrr en komið er að Korpu og Geldingarnesi.  Síða umhvefissviðs Reykjavíkurborgar (www.loft.rvk.is)  er afar þung nú og hef því ekki vindmælingarnar á gatnamótum Grensáss og Miklubrautar. 

Við búum nú við svokallað Esjuskjól í NA-átt.  Þess gætir frekar í austurhluta og efti byggðum höfuðborgarsvæðisin en síður vestantil og stundum alls ekki úti í Gróttu.

Minna svifryk vegna rykbindingar

Eitthvað fyrir Háskóla Íslands ?

Hún er æði álitleg upphæðin sem Branson ætlar að punga út til þeirra sem koma með "lausnina" á loftslagsvandanum.  Branson er alvöru kall sem vill láta gott af sér leiða fyrir umhverfið.  Vera má að áhugi hans sé sprottinn af því að hann er stórtækur í flugvélarekstri og málið því honum skylt.  Síðan skemmir ekki að hafa sjálfan Al-Gore með þegar gátan er kynnt.

Til að fyrirbyggja misskilning er ég ekki þeirrar skoðunar að Branson þessi eigi meiri þátt í losun gróðurhúsalofttegunda en aðrir.  Flugfarþegar hans sem vilja komast á milli staða hratt og örugglega deila hins vegar með sér hlut flugvéla Branson í losuninni.  Hér eru skýringar á myndinni að ofan í frétt BBC um málið.

Mér er í fersku minni þegar forseti Íslands efndi til ráðstefnu síðasta sumar þar sem ræddir voru möguleikar á bindingu koltvísýrings í stórum stíl í jarðlögum.  Í Morgunblaðinu 14. júní var rætt við Sigurð Reyni Gíslason sem stendur framarlega í þessari tækni.   

"LYKILLINN að þeirri hugmynd að binda kolefni í jörðu á Íslandi liggur í ungum aldri berglaga landsins og þeim eiginleika basaltbergs að hvarfast við kolefni, sem yrði dælt niður um borholur í formi koltvísýrðs vatns. Silfurberg yrði á meðal afurða að loknu hvarfinu, sem gæti reynst öflugt vopn í baráttunni gegn loftslagsbreytingum.  Sigurður Reynir Gíslason er jarðefnafræðingur hjá Jarðvísindastofnun Háskóla Íslands. Sigurður hefur leitt samvinnu íslenskra og erlendra vísindamanna á þessu sviði og þekkir því flestar hliðar þessarar tækni.

Aðspurður um framlag Íslendinga til þessara rannsókna segir Sigurður að það gæti orðið umtalsvert.

"Ég ætla ekkert að vera hæverskur og segi því að á þessu sviði séu Íslendingar í fremstu röð," sagði Sigurður. "Við höfðum hins vegar ekki beint kröftum okkar nákvæmlega í þennan farveg áður. Það má raunar segja að forseti Íslands, Ólafur Ragnar Grímsson, hafi haft frumkvæðið að því að tengja okkur við vísindamenn á þessu sviði."

Sigurður segir að aðferðin gangi út á að leysa kolefni upp í vatni, ekki ósvipað og er gert í sódavatni.

"Síðan leysist hluti bergsins upp við þetta því að "sódavatnið" er hvarfgjarnt og í framhaldinu verður til eins konar silfurberg," sagði Sigurður. "Við höfum gert tilraunir á rannsóknarstofu með þetta og teljum okkur því geta sagt svolítið fyrir um útkomuna." (Morgunblaðið 14. júní 2007)

Þó loftslagsvandi heimsins verði vart leystur á endanum með þessum hætti er um athyglisverða nálgun að ræða og spurning hvort Sigurður Reynir og félagar verði sér ekki úti um GSM númer Bransons ! 

Richard Branson heitir peningaverðlaunum þeim sem stöðvar gróðurhúsaáhrif

Er vetrarríkið í hámarki ?

Þetta mun vera fyrsta alvöru vetrarveðrið í Englandi og Wales það sem af er.  Og viðbúnaðurinn var mikill enda ekki furða þar sem snjór á vegum heyrir orðið síðistu árin til tíðinda þarna.  Skotar hafa hins vegar kynnst betur vetrinum það sem af er.

Það má segja að í dag sé veturinn við norðanvert Atlantshafið á ná ákveðnu hámarki.  Mera og minna er frost í Evropu norðan Alpafjalla og brunagaddur reyndar í Eystrasaltslöndunum og Finnlandi.  Snjóar eins og áður segir sums staðar á Bretlandseyjum. Hér á Íslandi er vetur og sömuleiðis vestanhafs, þar sem verið hefur frekar kalt síðustu dagana.  Sérstaklega á það við um héruðun austantil beggja vegna landamæra Bandaríkjanna og Kanada.  Hér er tilvísun á kort sem sýnir nýjustu hitastigsmælingu ( veljið temperatur efst fyrir miðju)

 http://www.wetterzentrale.de/topkarten/fsbeobl.html

Á meðan þessu framvindur er megin lægðabrautin langt suður í Atlantshafi með stefnu á Miðjarðarhaf og N-Afríku.  

 

Luton og Stansted lokaðir vegna veðurs

Könnun lesenda um nýliðinn janúar

Setti til gamans valmöguleikann könnun hér inn til hliðar.  Hvað finnst lesendum Veðurvaktarinnar um nýliðinn janúar ?  Var hann hlýr eða kaldur ?  (miðað við Reykjavík).  Á landinu öllu ríkti hér vetur með þó nokkrum kulda frá 6. til 22. , en frá 23 hefur verið verulega hlýtt.  Fyrstu dagar mánaðarins voru breytilegir.

 

Hvað haldið þið ?  Meðalhiti janúar (1961-1990) í Reykjavík er +0,5°C.  Verður þetta fyrsti janúar í allangan tíma sem verður markvert undir meðallaginu eða gerði síðasta vikan gæfumuninn ? Þrátt fyrir allt var þessi mánuður líkur jan. síðustu ára, eða hvað ?

 

Veðurfarsyfirlit mánaðarins frá Veðurstofunni verður að öllum líkindum opinbera á morgun.  Þangað til væri gaman að sjá hversu veðuráhugafólki tekst að giska á útkomuna í höfuðborginni.

Beðið eftir IPCC skýrslunni

Það eru jákvæðar fregnir að nú sé von á IPCC skýrslunni, en boðað  hafði verið að að hún yrði birt á vormánuðum.  Innihaldi hennar hefur verið haldið vel leyndu.  Síðast kom þessi virti alþjóðapanell með horfur á afleiðingum af auknum gróðurhúsaáhrifum árið 2001.  Ég veit að margir bíða spenntir eftir þeirra mati, enda engar betri upplýsingar að mínu viti fáanlegar um þessi mál.  Hvað sem gagnrýnisröddum líður er eitt þó alveg ljóst að afar margir vísindamenn með ólíkan bakrgrunn og nálgun á viðfangsefnið hafa komist að því áliti sem senn verður birt.

Skýrsla IPCC: Enginn vafi á að gróðurhúsaáhrifa gætir nú þegar

Snjókoman í Arizona er óbeint vegna veðurs hér við land

Veðurkortið frá Bandaríkjunum sem hér fylgir og er frá miðnætti sýnir glögglega "poka" af kaldara lofti í háloftunum sem slitið hefur sig frá meginloftstraumnum.  Loftið í þessum kalda "poka" er það kalt að úrkoma í fjalllendi eða hásléttu Arizona fellur sem snjókoma.

Fyrirstöðuhæð hér við land hefur áhrif langt frá sér (sjá skýringar frá því í gær).  Þegar eðlilegt vestanstreymið í háloftnum varpast upp eins nú er raunin suður af Íslandi nær yfirleitt á svipuðum tíma kalt loft að slíta sig frá til suðurs langan veg vestan við hæðina og stundum einnig austan hennar.  Sú er einmitt raunin nú í Arisona og N-Mexíkó.   

Snjór í eyðimörkinni í Arizona

Þjóðverjar segja tjónið nema um 1 milljarði Evra

Lægðin illskeytta sem Þjóverjar kalla Kyrill, er talið hafa valdið tjóni í Þýskalandi einu (einkum norðantil) fyrir um 1 milljarð Evra eða um 90 milljarða ÍSK eins og eftirfarandi frétt mbl.is ber með sér.

Hér eru tengingar á tvær athyglisverðar hreyfimyndir af veðrinu Kyrill, sem Þjóðverjar segja sjálfir að sé 100 ára stormur, þ.e. að slík eyðilegging eigi sér stað í viðlíka veðri að jafnaði á 100 ára fresti.

1.  Hreyfimynd af skýjum frá Meteosat tungli sem met.no í Noregi hefur sett saman.  Áhugaverð kvikmynd ef svo má segja, sem sýnir vel feril lægðarinnar yfir Danmörku og hraða hennar sem var mikill.

2.  Hin er frá Frankfurter Zeitung og sýnir þróun meðalvindsins (í hnútum; 2 kn = 1 m/s).  Vel má sjá hversu hvass hann var við sjávarsíðuna frá Hollandi til Danmerkur.  Þar var V-áttin yfir 25 m/s.  Þessi grunnvindur skóp síðan meiri vindhviður inn í landi.  Sú mesta í veðrinu á láglendi sem ég hef rekist á er reyndar frá flugvellinum í Dublin, 41 m/s.       

Í Bláfjöllum í rafmagnsleysi

Var í Bláfjöllum í kvöld á skíðum með fjölskyldunni á fyrsta opnunardeginum.  Það var ansi napurt ef ekki hreinlega nístandi kuldi að sitja í nýju stólalyftunni "Kónginum" sérstaklega við efsta staur.  Veðurhæðin var á að giska 13-15 m/s og ansi fjárans mikið frost sem beit í kinnar. Kl. sjö þegar allt myrkvaðist í einni sviphendan var ég búinn að taka af mér skíðin, en krakkarnir voru einhvers staðar þarna úti. Kannski föst í lyftunni eða í myrkum brekkunum.  Við tók óvissa og fálmkennd leit.  Ekki þýddi að hringja (allir með farsíma) því kerfið var yfirhlaðið enda um þúsund manns á svæðinu.

Við vorum heppin og engin sat fastur í þær 20-25 mínútur sem tók að bakka lyftunni.  Verð ég að hrósa starfsmönnnum Bláfjalla fyrir fumlaus viðbrögð og olíumótorinn í Suðurgilinu var kominn fljótt í gang, en hann gerir einmitt kleyft að keyra vírinn til baka.  Á leiðinni heim sáum við í fyrsta lagi útvarpsbílinn sem keyrði niður raflínuna um 1 km frá Bláfjallaskála og sendimastur hans lá út á hlið.  Bílstjórinn sat hnípinn með áhyggjusvip inn í þessum sérbúna bíl sem í vegkantinum líktist helst vængbrotnum fugli.  Þarna vantaði sárlega myndavélina til að festa þessa sjón í minni.  Lögreglan og björgunarsveitarbílar streymdu líka að.

Sjálfvirka stöðin í Bláfjöllum (Bláfjallaskáli)  mældi ANA 9 m/s kl. 19 og -7°C.  Hímandi í loftinu í stól lyftunnar gerir það að verkum að sá sem þar er getur sig lítið hreyft og vindkæling á bert hörund er mikil.  Í mínum huga voru aðstæður í kvöld beinlínis hættulegar þeim sem ekki voru vel búnir.  Ég sá m.a. nokkra húfulausa sem vitanlega er algert glapræði.  Miklu fleiri voru hins vegar vel gallaðir og útbúinir.

Vindkælingartafla sem finna má á þessari slóð (Halldór Björnsson á VÍ) og ég tel vera nokkuð áreiðanlega  gefur til kynna að teknu tilliti til vindkælingar hafi frostið við Bláfjallaskála jafngilt um -25°C í logni.  Ofar þar sem bæði var meiri vindur og ívið kaldara (13 m/s og -9°C -> mín ágiskun)  hafi frostið samsvarað um -30°C miðað við logn.

 

Í slíku vetrarríki eins og verið hefur að undanförnu skiptir vitanlega miklu að fólk klæði af sér kuldann.  Vindkæling á bert hörund er ágæt vísbending um samspil forst og vindsins og gefur manni til kynna þörfina á hlýjum undirfötum, fjölda peysa og þörfinni á góðum húfum og vettlingum/hönskum.

Rakst á lýsingu á hugi.is eins þeirra sem sat fastur:

" Ég var einn þeirra sem var efst í lyftunni, næstum því uppá topp. Félaga mínum var orðið skítkalt en ég var ágætur, enda súper vel klæddur.

Fyrir mitt leyti þá vil ég segja að mér finnst að það ætti að koma upp kallkerfi yfir svæðið til að láta fólk vita hvað sé í gangi. Sumt fólk var orðið vel paranoid.

Sumir gætu átt það til að gera eitthvað óskynsamlegt í stressi og óráði.. Annars höndluðu bláfjöll þetta mjög vel miðað við búnaðinn sem þarna var til staðar.

Ég fer mjög líklega aftur í fjöllin á morgun :D"

Versta illviðri í S-Englandi frá 1990

Hún leit nú ekki sérlega vinalega út lægðin sem tók að dýpka í fyrradag suður af Nýfundalandi í afar skörpum skilum hitabeltislofts úr suðri og heimskautlofts úr norðvestri, áður en hún tók strikið til austurs með stefnu á Danmörku.  Veðurhamurinn hefur verið langverstur suður af lægðarmiðjunni þar sem þrýstilínurnar hafa verið þéttastar í V og SV-átt.  Takið eftir því að hraði lægðarinnar til austurs eykur enn frekar á vestanáttina sunnan hennar.  Vindur verður því heldur meiri en þrýstilínur gefa til kynna.

Margháttað tjón hefur orðið í Englandi, N-Frakklandi, Niðurlödnum, Þýskalandi og reyndar eru ekki öll kurl komin enn til grafar í þeim efnum því hún lægðin á eftir að herja á Mið-Evrópu í nótt.  Samkvæmt frétt BBC er talið að a.m.k. 25 manns hafi nú þegar látið lífið í veðurofsanum, og hafa langflestir orðið undir fallandi trjám.   Myndin hér að neðan og er frá Hollandi sýnir vel hvað stór og mikil tré sem standa ekki veðurofsann geta verið hættuleg. Sú staðreynd gerir allt björgunarstarf afar erfitt á meðan veðrið er ekki gengið niður.

Ítarleg frétt BBC er hér og nokkrar óveðursmyndir héðan og þaðan má sjá á þessum tengli. 

Lítill hafís séður úr lofti

Tunglmynd frá því í dag sýnir afar vel ísjaðarinn úti fyrir A-strönd Grænlands. Lítið sem ekkert er um ský í hærri loftlögum allt frá því fyrir norðan 80. breiddarbauginn í Framsundi suður fyrir Ísland.  Myndin er hitamynd sem þýðir að kaldir fletir eru ljósir og þeir hlýrri dökkir.  Kalt efra borð skýja verður hvítt þar sem frostið er oft á tíðum nálægt 50 stigum  í 8 til 9 km hæð.  Þar sem engin eru skýin sýnir myndin því í raun yfirborðshita jarðar.   Hafísjaðarinn er greinilegur vegna þess að yfir ísnum er loftið mun kaldara en opnu hafinu austuraf. 

Auðvitað er það svo að ísjaðarinn er í raun ekki jaðar, heldur verður ísbreiðan gisinn og á endanum að stökum jökum.  Engu að síður koma fram á tunglmyndinni afar skörp skil íssinns og þar sem íslaust er.  Yfirborðshiti sjávar er um 0°C næst ísnum, en frostið 10-30 stig á ísbreiðunni. Í Scoresbysundi á Grænlandi var til að mynda 26 stiga frost kl. 18.

Ísinn er með allra minnsta móti þennan veturinn og sérstaklega stingur það í augu norðurfrá hve ísjaðarinn er langt undan nyrsta hluta Svalbarða sem ég fullyrði að sé mjög svo óvenjulegt um miðjan vetur. 

Ískortið hér að neðan er unnið af Norsku Veðurstofunni met.no aðallega með hjálp fjarkönnunar frá veðurtunglum.  Það er gefið út í dag og gott samræmi er milli þess og tunglmyndarinnar að ofan.  Reyndar getur það til kynna að mest allur sá ís sem sést á myndinni er ekki nema af þéttleikanum 7-9/10 hlutar.

Út frá þessu verða hafíshorfur hér við land að teljast góðar fyrir vorið, nema að vindáttir verði óhagstæðar, þ.e. SV-stæðar, meira og minna um nokkurra vikna skeið.  Við slíkar aðstæður hleðst ísinn úr norðri hér upp í Grænlandssundi og berst hæglega inn á landgrunnið.