Rak í rogastans við fregnir af yfirvofandi hitabylgju

Ég hef verið á ferðalagi um landið undanfarna 10 daga eða svo og lítið verið tölvutengdur.  Hef hins vegar fylgst vel með fréttum og þá sérstaklega veðurfréttum í útvarpi og sjónvarpi, þ.e. þegar þeim er útvarpað.  Varð mjög hissa af tíðindum af yfirvofandi hitabylgju um verslunarmannahelgina þar sem henni var líkt við óvenjulega hlýindakaflann í ágúst 2004.  Sú hitabylgja var að því taginu að hún náði til mest alls landins og mörg hitamet féllu.  Má gera ráð fyrir því að slíkt ástand í lofhjúpnum verði hér á landi á 30-50 ára fresti, en síðast urðu jafn afgerandi hlýindi á landinu sumarið 1939.

En nú hef ég sem sagt náð tölvusambandi, þökk sé tölvu í afgreiðsalu Sparisjóðs Mýrasýslu í Borgarnesi.  Við snögga yfirferð um vegi spálíkananna er alveg ljóst að ekkert óvenjulegt er í vændum. Samfara sunnanátt má vissulega gera ráð fyrir að hitinn fari vel yfir 20 stig og 25°C eru ekki óhugsandi á föstudag og laugardag, en aðeins um norðaustanvert landið.  Hlý loftgusa úr suðri á leið yfir landið er næsta árviss yfir hásumarið og hæstu hitagildi norðaustantil verða við þesskonar aðstæður.

Ferðalangar þurfa miklu frekar að mínu viti að fylgjast með horfum á vindstyrk um verslunarmannahelgina, því eins og oft áður þetta sumarið eru líkur á alldjúpum lægðum við landið ef mark er takandi á niðurstöðum spálíkananna. Og hana nú....og´held ég ferð minni áfram um landið.   

Loksins kemur sumarið til allra landsmanna :) HELGARSPÁIN-

Nú er komið að því.  Alvöru sumarveðrátta er í vændum á landinu öllu. og við erum laus við þennan hvimleiða vindbelging í bili.  Hitaskil sem nú eru skammt fyrir suðaustan land (sjá tunglmynd 18.júlí kl. 22:42) munu fara norðvestur yfir landið á morgun og á fimmtudag.  Við það hlýnar heilmikið í háloftuum í fyrsta sinn varanlega þetta sumarið, eða a.m.k. samfellt í nokkra daga.  Það var löngu orðið tímabært. Samtímis gætir þessara hlýinda niður við jörð og það sem meira er að háþrýstisvæði verður viðloðandi nærri landinu.  Því fylgir niðurstreymi lofts hið efra og ský leysast því upp að mestu, utan þokuskýja yfir haffletinum. Þau munu til lands með ströndinni, einkum fyrir norðan og austan.  Fyrst í stað er hætt við síðdegisskúrum til landins, en um og eftir helgi verða slíkar úrkomulíkur hverfandi takk fyrir.

Hér er helgarspá Veðurstofunnar, gerð að kvöldi 18.júlí (aldrei þessu vant af mér sjálfum).  Ekki amarleg segi ég og skrifa. Og nú er bara fyrir íbúa í kuldahrjáðum landshlutum að sýna þolinmæði fram yfir morgundaginn:)

Á fimmtudag
Hæg norðaustlæg átt eða hafgola og víðsat bjartviðri, en sums staðar þokusúld með norður og austurströndinni. Hiti víða 15 til 20 stig, eina hlýjast suðvestan- og vestanlands.

Á  föstudag,  laugardag,  sunnudag og  mánudag
Hægviðri eða hafgola og lengst af léttskýjað um mest allt land. Þó þokubakkar annað veifið úti við sjóinn norðun og austanlands.  Fremur hlýtt í veðri, hiti um eða yfir 20 stig þegar best lætur.

Á þriðjudag
Útlit fyrir suðaustlæga átt með vætu suðaustan- og austanlands, en annars staðar þurrt.  Áfram þokkalaga hlýtt í veðri.

 

Hitinn i Englandi er ekkert grín

Í dag komst hitastigið í 33,2°C á Heathrow og varð það mesti hitinn hjá enskum.  Á morgun er því spáð að enn hlýrra verði eins og fréttir bera með sér.  Sé hitaspár fyrir einstaka staði skoðaðar á heimasíðu Bresku Veðurstofunnar, sést að gert er ráð fyrir 35°C á fleiri stöðum í Suður-Englandi á morgun kl. 12 (13 að staðartíma).  Það mun hafa í för að á einhverjum þessara staða verður enn hlýrra þegar mest verður.

Hitinn hefur hæstur orðið á Bretlandi 38,5°C í  Faversham í Kent.  Það var 10. ágúst 2003.  Um bresk hitamet og ástæður þessarar hitabylgju má lesa nánar hér.

Bresku blöðin eru vitanlega uppfull af hitafréttum.  Á BBC er haft eftir veðurfræðingnum Tomasz Schafernaker að um 10% líkur væru á því að hitametið frá ágúst 2003 verði slegið.  Við sjáum hvað setur, en strax á fimmtudag er það heitasta yfirstaðið, en þá verður hins vegar röðin komin að Danmörku.

Líklegt að hitamet verði slegið í Bretlandi á morgun

Moldrok á hálendinu norðan Vatnajökuls

Var að fá tíðindi af því að eftir hádegið hefði hvesst á norðurhálendinu m.a. með nokkru sandfoki eða moldroki, en þarn a hefur lítið sem ekkert rignt undanfarna daga og jörð því skraufþurr.  Kl. 14 var S 21 m/s í Sandbúðum á Sprengisandsleið og í Upptyppingum við Jökulsá á Fjöllum 14 m/s.  Þarna mun áfram verða hvasst fram eftir kvöldi, en lægja heldur í nótt.  Ekki er ólíklegt að sandloftið eigi eftir að ná norður yfir Mývatns- og Möðrudalsöræfi í þetta miklum vindi.

Það er alþekkt í hvassri S- og SV-átt að fínn leir fer að fjúka af víðáttumiklum aurum Jökulsár á Fjöllum undan Dyngjujökli. Svarbrúnn mökkurinn getur skyggt á alla fjallasýn í verstu tilvikum. Myndin sem fylgir er úr myndasafni Morgunblaðsins frá 30. júlí 2004 en þann dag gerði mesta moldviðri sem komið hafði í nokkur ár á þessum slóðum skv. frétt blaðsins.

Nokkrar veðurtölur eftir daginn

Kl. 18 í dag (14. júlí) var hitinn 21,2 stig á Skjaldþingsstöðum í
Vopnafirði og varð það nálægt hæsta gildi dagsins á landinu á sama
stað.  Hitinn komst í 20,7 stig á Seyðisfirði og sléttar 20 gráður
á Blönduósi.  Nú kl. 18 var hitinn 17 stig á Hornbjargsvita, en
ekki nema 9 á Stórhöfða. Þá var sandfok á Grímsstöðum á Fjöllum í
allhvössum sunnanvindi (15 m/s).  Úrkoman eftir daginn varð mest á
Kirkjubæjarklaustri, 44 mm.  Það samsvarar úrkomuákefð upp á
tæplega 5 mm/klst útjafnað yfir daginn.  Allmiðkið það ! Þar mun
hins vegar stytta upp að mestu síðar í kvöld líkt og annars staðar
suðaustanlands. 

Heiðríkja í morgunsárið

Væntanlega  hefur hún lyfst nokkuð brúnin á fjölmörgum ferðamanninum í morgun að vakna upp í heiðríkju.  Það er eingöngu við Faxaflóann eða í grennd við höfuðborgina þar sem það er skýjað. Strax fyrir austan fjall og vestur á Snæfellsnesi er vart ský að sjá á himni.  Sama má segja um Norðurland og Austurland.  Í dag ættu Íslendingar á faraldsfæti að geta sleikt langþráð sólskinið, þó ekki þeir sem eru bundnir í vinnu Reykjavíkurmegin í tilverunni.  Þar verður áfram skýjað í dag og reyndar er spáð versnandi veðri, strekkingi og rigningu um landið suðvestan- og vestanvert þegar líður á daginn.  

Hér er tengill á stórskemmtilega vefmyndavél frá Siglufirði, þar sem a.m.k. í dag má sjá fjöllin bera við heiðan himininn. 

Óbærilegur hiti í vændum á sólarströndum Spánar

Á veðurvef BBC rakst ég á frétt sem sett var inn í gær þar sem verið er að gera að því skóna að kæfandi heitt loft muni ná til Andalúsíu á Suður-Spáni á næstunni.  Þessi tíðindi eru höfð af blaðamanni af síðu veðurstofunnar spænsku.  Sú síða er hins vegar mér óskiljanleg, þar sem engar upplýsingar eru þar að finna á ensku.

Frétt BBC er hins vegar nokkurn vegin svona:  "Ert þú á leiðinni í sólina á Spáni í sumar ?  Ef svo er ættirðu sannarlega að huga að loftkælingunni því hitabylgja mun ná til suðausturhluta Spánar í sumar.  Miðstöð langtímaspáa Spænsku veðurstofunnar heldur fram að sumarið muni verða markvert heitara syðst á Spáni en að meðaltali.  Tekið skal fram að hitinn gæti orðið svipaður og hann varð í hitabylgjunni sumarið 2003, þegar meira en 4000 manns létust vegna hitanna. Það sumar varð hitinn mestur í Sevillia 45,2°C og í Cordoba, einnig í Andalúsíu þar sem hitinn komst í heilar 46,2°C."

Þetta var fréttin á veðurvef BBC.  Hitinn á Malaga var 33°C í dag.  Fer hann heldur hækkandi í vikunnu skv. spá ECMWF.  Afar heitt er nú í N-Afríku og nær sú molla yfir á Sikiley og Ítalíu.  Þetta má sjá á hitakortum á veðursíðum mbl.is.  Svo er að sjá að þetta heitasta Saharaloft, sem greinilega er grunnurinn að spá veðurfræðinganna spænsku, ætli að ná til Andalúsíu á næstunni hvað svo sem síðar verður þegar komið er fram í júlí.  Sólþyrstir Íslendingar ættu þó að fylgjast með. Sjálfur þekki ég það af þessum slóðum að steikjandi hiti er sínu verri en nístandi vetrarkuldinn hér uppi á Fróni. 

Hið fegursta veður víða um land í dag, 24. júní

Þegar þetta er skrifað laust eftir hádegi var léttskýjað eða heiðríkt um stóran hluta landins.  Aðeins suðvestanlands var skýjað eins og meðfylgjandi veðurtunglamynd ber með sér.  Þetta er ljósmynd og er tekin kl. 12:04.  Skýjabreiða mynduð af bólstrum eða hnoðrum sést vel suðvesturundan, en annars er landið vel greinlegt og jöklarnir á hálendinu "hreinir" eins og sagt er.

Í hádeginu var hlýjast annars vegar á Norðurlandi og hins vegar suðaustanlands.  Hæstur var hitinn á Nautabúi innan við Varmahlíð í Skagafirði, 15,5°C og litlu lægri á Reykjum innst í Fnjóskadal. Þá var ríflega 14 stiga hiti á Kirkjubæjarklaustri rétt eins og á Akureyri.

Ekki hærri hádegishiti í Reykjavík síðan 9. maí

Nú er hann kominn á norðan og þá létti til hér syðra eins og vænta mátti.  Þó svo að loftið yfir landinu sé frekar kalt nær sólin að ylja sæmilega hér syðra.  Í hádeginu var hitinn 13,2°C í Reykjavík.  Svo hár hádegishiti hefur ekki verið í höfuðborginni frá því 9. maí, þá samfara  eftirminnilegri hitabylgju.  Hlýjast nú um stundir er á Kirkjubæjarklaustri, en þar voru 14,8°C nú í hádeginu.  Engu að síður ætlar þessi lengstu dagur ársins að vera fremur kaldur á landinu í heildina tekið.

Ekki er að sjá annað en sólin muni skýna glatt áfram í dag, síður þó á morgun og hinn daginn hér syðra.  En víst er að skrúfað hefur verið fyrir rigningarkranann í bili. Við það kætast væntanlega margir.  Að sama skapi hefur nú kólnað á "sumarsvæðum" landsins til þessa, fyrir norðan og austan.   

 

Nú liggur hún fyrir veðurlagspáin júlí - sept

Upp úr miðjum mánuði eru gefnar út veðurlagsspár fyrir næstu þrjá mánuði. Fyrir þá sem vilja kynna sér spá sumarmánaðana jún-ág. geta skoðað færslu mína frá fyrra mánuði og líka þessa hér frá Columbíaháskólanum, þeim sama og Háskóli Íslands var að gera samstarfssamning á sviði loftslagsmála á dögunum

Spá Evrópsku reiknimiðstöðvarinnar (ECMWF) er á þess lund:

Hiti í lægsta þriðjungi:  Líkur 10-20%

Hiti í meðalþriðjungi:  Líkur  20-40%

Hiti í efsta þriðjungi:  Líkur   50-60%

Norska kortið sýnir hér að ofan sýnir jákvæð hitafrávik hér hjá okkur í takt við þessar tölur og það er meira um landið norðanvert en sunnantil.

Spá IRI (Columbia) er ekki jafn afgerandi.  Þar er spáð 45-50% líkum á að hitinn verði í efsta þriðjungi sunnanlands, en 40-45% í öðrum landshlutum. Athyglisvert er að sjá að spáð er mestum líkum á hita í lægsta þriðjungi á stóru svæði meginlands Evrópu.

Eins og svo oft áður kemur ekki fram neitt útslag sem heitið getur um úrkomu ofan eða neðan meðallags.  Spá ECMWF um þrýstifrávik fyrir þessa júlí-sept gefur engu að síður sterklega til kynna að vænta megi hærri loftþrýstings í það heila tekið suður af Íslandi.  Það út af fyrir sig ætti að styðja við spánna um sæmileg hlýindi fyrir þetta þriggja mánaða tímabil.  Hins vegar segir það manni einnig að tíðni S- og SV-áttar ætti að verða meiri en í meðalári og þar með úrkomusamara eða í það minnsta fleiri óþerrisdagar en venja er til um landið suðvestanvert. Og væntanlega þá sólríkara norðanlands og austan. 

Þess má geta að þriðja veðurlagsspáin sem ekki hefur verið getið hér enn, gerði ráð fyrir að úrkomusamara yrði um landið suðvestanvert í júní-ágúst.  Sú spá var reiknuð af Bresku veðurstofunni og gefin út síðar en hinar tvær eða í lok maí.  Fróðlegt verður að sjá hvort Bretarnir haldi sig við svipað munstur þegar þeir koma með júl-sept undir mánðarmótin næstu.