Flóðin í Pakistan og Asíu-monsúninn

13.8.2010

Flóðin í Pakistan og Asíu-monsúninn

NASA hefur útbúið þetta athyglisverða kort þar sem stuðst er við fjarkönnun við mat á þeirri úrkomu sem fellur á hverjum stað. Sýnd eru frávik frá meðalúrkomu 1. til 9. ágúst miðað við meðaltal sömu daga. Kvarðinn niðri til vinstri sýnir frávik fyrir dag hvern.

Auðvitað er það svo að monsúnrigningarnar sem standa frá júní og fram í október hitta landsvæði ólíkt fyrir. Slíkt er eðlilegt þarna ekki síst ef haft er í huga að í flestum tilvikum er það skúraúrkoma sem á í hlut. En engu að síður eru frávikin sem þarna koma fram ansi stór í sniðum en hafa verður í huga að 9 daga tímabil er fremur. (Þegar ekkert rignir á Akureyri í 9 daga má þá með sömu aðferð segja að úrkoman sé um 10-12 mm minni en í meðallagi).

Í borginni Khanpur sunnarlega í Pakistan er meðalúrkoman í ágúst 17,4 mm en til þessa er mæld úrkoma (til 9. ágúst) 255 mm. Meðalúrkoman er vitanlega mun meiri en þetta inn til landsins í fjalllendinu þar sem rakt loftið komið utan af Indlandshafinu losar sig við rakann.

Sú staðreynd að meira hefur rignt í Pakistan á kostnað þess sem fellur t.a.m. í Indlandi stendur í beinu samhengi við hitana í Rússlandi.

En hvernig má það vera ? Á þessum slóðum hefur undanfarnar vikur lofthringrásin einkennst af öflugri fyrirstöðuhæð yfir Litlu-Asíu norður til Rússlands. Skotvindurinn í háloftunum (e. Jet stream) sveigir þá til norðurs vestan hæðarinnar og aftur til suðurs austan hennar og nærri Pakistan tekur bylgjan á sig norðaustlæga stefnu. Ég fann ekki betra kort til að sýna þetta en klippu úr veðurfréttum BBC á dögunum sem sýnir staðsetninguna á skotvindinum. Kröpp beygjan við suðurhluta Pakistan hefur bæði þau áhrif að bæta í streymi lofts í lægri lögum af hafi inn til landsins. Eykur með öðrum orðum styrk monsúnkerfisins. En ekki síður verður þetta til þess að auka óstöðugleika loftsins, þannig að minna þarf til þessa að voldugir skúraklakkarnir myndist en annars væri og úrhellið verður því meira.

Enn er fyrirstöðuhæðin á svipuðum slóðum, því spáð að hún koðni smám saman niður og skotvindurinn fái meira stefnuna frá vestri til austurs. Reynslan sýnir hins vegar að þegar loftstraumurinn hefur einu sinni komist í "læsta" stöðu hafi það ástand tilhneigingu til að vara lengur en reiknilíkönin gera ráð fyrir.

Flokkur: Utan úr heimi | Facebook