Nípukollsveður í Neskaupstað

Í áhlaupinu fyrir austan í dag varð sérlega byljótt í Neskaupsstað.  Í tvígang hafa vindhviður á mæli Veðurstofunnar þar í bæ slegið í 44-45 m/s.   Það var sagt frá því á mbl.is fyrr í dag að laust dót hefði fokið og sorpílát verið áberandi á ferðinni í bænum. Vindmælingarnar af vef VÍ fylgja hér með. Þar sést að meðalvindur hefur ekki verið neitt sérlega mikill, en hviðurnar snarpar og viðvarandi. 

Eftir því sem ég kemst næst hefur ríkt í Neskaupsstað í dag það sem heimamenn kalla Nípukollsveður. Nípan eða Nípukollur (819 m)  er ysti tindurinn í skörðóttri fjallshlíðinni ofan bæjarins.  Marga hef ég heyrt talað um Nípukollsveður og fengið lýsingar á því hve vindköstin verði mikil í bænum, en aldrei fengið almennilega skýringu á því hvað þarna á sér stað.

Gunnar Ólafsson, sem um árabil var skólastjóri á Norðfirði og látinn er fyrir nokkrum árum segir á einum stað um Nípukollsveður að þau geti verið vegna fleiri en einnar vindáttar.  Ef blæs af SV eða N stendur vindur á Nípuna og verða þá óskapleg fráköst, feykist á Búland hinum megin fjarðar. 

5. október 2004 gerði veður sem var keimlíkt norðanveðri dagsins í dag.  Þá ætlaði allt um koll að keyra og mældist hviða yfir 50 m/s og tjón varð.  Tré rifnuðu upp með rótum og þakplötur fuku.  Þá sagði í frétt í Mogga: "Nípukollsveður verða...þegar sterkar bylgjur myndast niður með Nípunni með tilheyrandi ofsahviðum, einkum í ytri hluta bæjarins. Nípukollsveður eru tiltölulega sjaldgæf og oft líða mörg ár, jafnvel áratugir, á milli þeirra. Veðurfræðingar skýra slík fyrirbrigði sem dæmigert ofsaveður sem verður hlémegin fjalla, en þá myndast fjallabylgjur er valda sterkum hviðum sem oft eru tvisvar sinnum sterkari en meðalvindurinn." (6. okt 2004)

Mér þykir sú skýring sennileg að mjög hvass norðanvindurinn brotni á Nípunni og ofsahviður skrúfast niður hlíðina yfir bæinn.  Hvort fjallabylgjur koma við sögu er ekki gott að segja nema að tölvukeyra tilvik Nípukollsveðurs í fínkvarða líkani.  

En fróðlegt væri að heyra frá Norðfirðingum hvort menn kannist við Nípukollsveður með SV-átt, eins og Gunnar Ólafsson gerir að umtalsefni.

En aftur að veðrinu í dag. Vindur í lofti rétt ofan hæðar Austfjarðarfjalla var lengst af um 35 m/s og vindáttina á milli N of NNA.  Mælingar á Gagnheiði milli Héraðs og Seyðisfjarðar í 950 metra hæð staðfesta það vindafar sem ég les úr háloftakortum, en þar hefur veðurhæðin lengst af verið á bilinu 35-37 m/s. Það þarf í raun ekki að koma á óvart að eitthvað af þessari feykilegu vindaorku þarna uppi berist niður á láglendi þegar brött fjöll trufla loftstrauminn.  

Myndin hér til hliðar er tekin í göngu upp á Norðfjarðarnípuna tengslum við Neistaflug.  Nokkur spölur er enn á toppinn en afstaða og sést vel og hvers bratt er á þessum slóðum.  Ljósm. Kristinn Þorsteinsson

 

Athugasemdir

[Páll (IP-tala skráð) 31.10.2010 kl. 11:07]

Takk fyrir fróðleikinn sem ég hef reyndar ekkert við að bæta en ég hef upplifað Nípukollsveður þegar ég bjó í Neskaupstað. Ég vildi bara benda á stafsetningarvillu í fyrirsögninni en þar er einu s ofaukið ( NeskaupsStaður ) Kveðja Páll

[Kristín Ágústsdóttir (IP-tala skráð) 31.10.2010 kl. 14:48]

Takk fyrir þetta Einar. 

Fréttin frá 2004 byggir að einhverju marki á upplýsingum frá Hjörleifi Guttormssyni. Hann getur eflaust bætt einhverju við. 

[Kristinn V.Jóhannsson (IP-tala skráð) 31.10.2010 kl. 22:26]

Sæll Einar og takk fyrir pistlana þína.

Lílega  var þetta Nípukollsveður á laugardaginn.Vindur stóð af na eða ana og þá skellur vindurinn á Nípuna og kastast inn með fjallinu og niður yfir byggðina.Því fylgir mikið veðurhljóð í fjallinu og sterkir byljir svo að hvítrýkur allan fjörðinn. Ég hef aldrei heyrt talað um Nípukollsveður ef áttin er v- eða nv-læg enda kemur veðrið þá úr gagnstæðri átt.Nv veður geta orðið mjög hörð, en standa oftast stutt.Þá stendur vindur úr fjallaskörðum innarlega í firðinum og kastast svo frá fjöllum sunnan haans út fjörðinn og yfir bæinn, en Nípan er austan eða utan við byggðina.

Kveðja,

Kristinn