Breytingar á Suðurskaustsísnum ekki mældar svo auðveldlega

Í ís Suðurskautslandsins er bundinn um 61% alls ferskvatnsforða jarðarinnar.  Bráðni hann allur jafngilti það 70 metra hækkun sjávarborðs.  Það er þó engin hætta á að örvænta strax í það minnsta því ísinn hófst að safnast upp á Suðurskautslandinu fyrir um 45 milljónum ára.

Ekki þarf að undra að Suðurskautsísinn gegnir miklu hlutverki þegar fjallð er um áhrif loftslagsbreytinga af manna völdum.  Fræðimenn hafa á undanförnum árum og áratugum velt upp þeirri spurningu hvort ísinn hafi minnkað og þá hve mikið hefur tapast af massa hans.  Aðrir hafa fengið það út að hann hefur e.t.v. verið að stækka. 

Almennt séð eru þrjár aðferðir sem beitt er í rannsóknum á ísmassabreytingum Suðurskautslandsins. Ratsjár eða leysigeislum er varpað á yfirborð jökulsins og endurkastið gefur upplýsingar sem nota má til útreikninga á rúmmálsbreytingum. Í annarri er líka beitt fjarkönnun þar sem tvö tungl samtímis nema breytingar á yfirborði íssins.  Sú þriðja er klassísk þ.e. að reyna að áætla mun á ákomu og leysingu íssins í heild sinni. 

Tveir vísindamenn við NASA Goddard Space Flight Center (H.Jay Zwally og Mario B. Giovinetto) hafa nú á rýnt náið í niðurstöður rannsókna í ísmassabreytingum og eins þær aðferðir sem beitt er.  Niðurstöður þeirra eru að á milli 1992 og 2005 er líklegust breyting á ísmassanum frá því að vera tap upp á 40 gígatonn/ár yfir í það að massinn hafi aukist sem nemur 27 gígatonnum á ári. 

Þarna á milli er vitanlega himinn og haf.  Bráðnun sem nemur 40 milljörðum tonna á ári samsvarar hækkun heimshafanna um 0,1 mm/ári. Það sem vllir mönnum sýn þegar reynt er að mæla breytingar á þessum gríðarmikla ísmassa er að austur hluti Suðurskautslandsins er sjaldnast í fasa við vestur hluta þess.  Þannig að á meðan annar helmingur þess virðist bráðna ört, sýna mælingar vöxt á hinu hálfhvelinu ef svo má segja. 

Þessi samantekt NASA er áhugaverð og hvetur menn áfram til framfara í mælingum til að draga eins og kostur er úr óvissunni sem til þessa hefur verið heldur mikil.  Á það er bent í umræðu um þessi mál í Science nýlega (R.A.Kerr, Science, 333,401) að athugun NASA nái ekki til allra síðustu ára, en þá hafi betra samræmi náðst á milli mælinga og svörunar jökulsins við loftslagsbreytingum að mati vísindamanna.  Svo fremi að mælingarnar séu réttar banda aðrir á, en vissulega fleygir mælingatækninni fram, ekki síst aðferðum fjarkönnunar.

Breytir ekki því að um ókomin ár verður svörun Suðurskautslandsins þó nokkur gáta í glímunni við afleiðingar loftslagsbreytinga. 

Athugasemdir

[Höskuldur Búi Jónsson, 16.8.2011 kl. 10:02]

Rannsóknir sem ná lengra til okkar tíma, sýna flestar mun meiri bráðnun - sjá t.d. þessa mynd úr skýrslu sem bar saman mismunandi rannsóknir fram til ársins 2009:

 

Úr The Copenhagen Diagnosis. (CH= Chen et al. 2006, WH= Wingham et al. 2006, R= Rignot et al. 2008b, CZ= Cazenave et al. 2009 and V=Velicogna 2009)

Ein nýleg rannsókn sýnir hvernig þróunin er talin hafa verið og nær lengra fram í tíman en rannsóknin sem þú bendir á (Velicogna 2009)- þar er þetta línurit: 

 

 Vissulega er óvissan mikil - en flest bendir þó til að sveiflan sé meiri niður á við en upp á við í þessum efnum.

[Indriði Einarsson (IP-tala skráð) 16.8.2011 kl. 10:19]

Sæll Einar

Það sem gerir mat á bráðnun svona stórra jökla enn erfiðara, er að breyting á hæð yfirborðsins þýðir ekki endilega samsvarandi bráðnun jökulsins. Jarðskorpan undir jöklinum bregst við þegar þrýstingi vegna íssins léttir (eða hann eykst) með því að rísa (eða hníga). Þessar breytingar taka langan tíma, og tekur aldir að ná jafnvægi. Þannig er skorpan undir Suðurskautinu enn að bregðast við bráðnun eða uppsöfnun íss fyrir hundruðum eða þúsundum ára.

Það eru miklar óvissur í því hvernig meta á þessa þætti, og (næstum) beinar mælingar eru bara nýlega orðnar mögulegar.