Siðferðisleg þversögn í loftslagsmálum

Þau urðu fleyg eftirfarandi ummæli Myles Allen frá eðlisfræðideild Oxford Háskólans fyrir nokkrum árum: " It took us 250 years to burn the first half trillion, and on current projections we'll burn the next half trillion in less than 40 years."

Allen er þarna vitanlega að vísa til bruna jarðefnaeldneytis og frá upphafi nýtingar kola og síðar olíu tók það mannkyn 250 ár að brenna samsvarandi magn og ætla má að verði notað sem orkugjafi næstu 40 árin.

Á dögunum var tilkynnt um fund nýrrar gríðar mikillar olíu- og gaslindar í Norðursjónum í norskri lögsögu.  Mikill fögnuður greip um sig meðal Norðmanna sem sjá fram á áframhaldi olíuævintýri eins og þeir kalla sjálfir olíuvinnslu sína.  Á sama tíma telja þeir sig vera ábyrga í afstöðu sinni til hnattrænnar hlýnunar og taka fullan þátt í þeirri alþjóðlegu stefnumörkun sem kveður á um að dregið skuli úr losun gróðurhúsalofttegunda.  Þá er oft vísað til þess að halda megi hnattrænni hlýnun neðan tveggja gráðu hlýnunarmarkið sem skilgreint hefur verið af loftslagsnefnd Sameinuðu þjóðanna (UNFCC). 

Fyrir loftslagsfund Sþ. í Kaupmannahöfn rétt fyrir jólin 2009 sýndi Potsdam-loftslagsstofnunin með Stefan Rahmsdorf í fararbroddi fram á það að til að ná halda sig undir 2°C markinu mætti ekki brenna meira en innan við helming nýtanlegra birgða jarðefnaeldsneytis sem þá voru þekktar. Í raun eru þetta tiltölulega einfaldir útreikningar þar sem menn vita upp á hár hve hvert tonn af olíu, kolum og jarðgasi gefur af CO2 út í lofthjúpinn við bruna.  Í framhaldinu spáðu menn hvernig sú aukning  koltvísýrings á breytt geislunarálag lofthjúps hefði áhrif á meðalhitastig jarðar og er sú spá byggð á bestu vitneskju og þekkingu eins sagt er.

Norðmenn eru í siðferðislegri klemmu með alla þessar olíu- og gaslindir.  Óhreyfðar olíulindir menga vissulega ekki og valda þar með ekki auknum gróðurhúsaáhrifum.  Til að hreinsa samvisku sína eða a.m.k. að reyna það, er gríðarlegum upphæðum varið í þróun á aðferðum við að dæla koltvísýringi niður í bergrunninn, einkum neðansjávar.  Hugmyndin er sú að koma koltvísýringshluta einkum jarðgassins aftur fyrir þaðan sem því var dælt upp. Göfugt verkefni vissulega, en þrífst á því að áfram verði dælt upp olíu og gasi til brennslu í heiminum.  Á milli 40 og 60 milljarðar (íslenskra króna) hafa á síðustu tveimur árum farið í slík niðurdælingarverkefni sem álíka upphæð og varið var til allra verkefna samanlagt í landinu við að auka hlut endurnýjanlegra orkugjafa sem og almennra orkusparandi aðgerða í samfélaginu.

Til viðbótar hafa Norðmenn sett gríðarmikla fjármuni til verndunar regnaskóga í S-Ameríku.  Slíkt hefur einfaldlega verið stefna stjórnvalda og hún vitanlega einnig í þeim tilgangi að friða samviskuna sitjandi á öllum þessum olíu- og gaslindum á sama tíma og eingin hörgull er heima fyrir endurnýjanlegum orkugjöfum, sérstaklega vatnsafli. Á því sviði eru Norðmenn einnig stórir orkuútflytjendur.

Eina raunhæfa leiðin að mínu mati til að ná markmiði Sþ um +2°C markið er að hverfa markvisst frá jarðefnaeldsnyti yfir í endurnýjanlega orkugjafa eins og vatnsafl, vindorku, beinnar sólarorku, sem og  öldu, strauma eða sjávarfallaorku.  Þessar orkulindir eru gríðarstórar og sumar að mestu alveg ónýttar.  Þarna liggur mikil áskorun fyrir heimsbyggðina, líka fyrir Norðmenn og ekki síður okkur Íslendinga.   

Myndin er frá Sleipnissvæðinu í Norðursjónum, um 250 km frá landi og sýnir mikil mannvirki út frá borpallinum sem nýtt eru til niðurdælingar á koltvísýringi sem berst með gasinu.  Fyrir áhugasama er nánari umfjöllun Statoil um þessi mál hér.

 

 

Athugasemdir

[Gunnar Th. Gunnarsson, 10.10.2011 kl. 10:28]

Umhverfistalibanarnir mega ekki heyra minnst á vatnsafls og jarðvarmavirkjanir. Vandlifað í þessum heimi

[Sveinn Atli Gunnarsson, 10.10.2011 kl. 12:47]

Góður pistill Einar og það er alveg ljóst miðað við þekkingu okkar í dag að við þurfum að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda á heimsvísu.

[Aðalsteinn Agnarsson, 10.10.2011 kl. 13:39]

Flottur, sjávarfallavirkjun í Þorskafirði gæti orðið byrjunin hér.

[Jóhannes (IP-tala skráð) 10.10.2011 kl. 14:27]

Þetta er allt saman gott og blessað, en því miður óraunhæft. Bara þróunarkostnaður vegna þessara kosta, kostar GRÍÐARLEGA mengun einn og sér. Síðan er engin trygging fyrir því að menn mengi minna, ef þeir fara þessa leið. Það taka bara aðrir við, og menga.

Síðan er það náttúrulega allar þversagnirnar varðandi orkugjafa sem valda engum gróðurhúsaáhrifum, þ.e. vatnsaflavirkjanir,jarðvarmavirkjanir, og síðan kjarnorkuver.

Þetta er allt fínt, en því miður þá eru öfgarnir í umhverssinnum svo rosalegir að þeir eyðileggja allir hugmyndir, því miður.

[Sveinn Atli Gunnarsson, 10.10.2011 kl. 15:55]

Hvað sem segja má um svartsýnishjal og meinta öfga í umhverfissinnum (hverjir eru það nákvæmlega?), þá er nú heilmikið að gerast í þróun endurnýjanlegra orkugjafa, en að sjálfsögðu mun það taka einhvern tíma og jafnvel kosta eitthvað - en það getur líka kostað enn meira að gera ekkert.

Við höfum í sjálfu sér ekki annað val en að taka við áskoruninni og leysa vandamálið - látum ekki staðhæfingar um meintan kostnað eða fullyrðingar um "GRÍÐARLEGA" mengun vegna þróunar stöðva framþróun hlutanna - mér sýnist þess háttar fullyrðingar vera hálf öfgakenndar. Fullyrðingar á þá leið að ekki sé hægt að gera neitt í málunum eru væntanlega bara veik tilraun til að hægja á eða stöðva nauðsynlega framþróun...frekar en nokkuð annað...jafnvel hræðsla við að takast á við verkefnið sem framundan er.

[Jóhannes (IP-tala skráð) 10.10.2011 kl. 16:29]

Svatli,

Já, það er sheikinn í Bahrein sem talar!!!

Það væri stórkostlegt að það myndi finnast öflugur orkugjafi á næstu árum.

Ég er bara að segja að það mun líklega kosta rosalegan pening að finna þennann orkugjafa, sem þó er til, t.d. vetni í gegnum vatnsaflsvirkjanir, og jarðvarmavirkjanir. Kjarnorkuverin eru í síðan kapítuli út af fyrir sig.

Finnst þér þetta virkilega öfgakennd sjónarmið?? Það er kannski ekkert skrýtið, ef þú ert alveg á hinni línunni. Skilurðu?

Öfgarnir eru akkúrat sem ég minntist á. Þú verður að geta lesið þetta.

Það er t.d. ofurtrú á einhverri allsherjarlausn, sem leysir þenann "hræðilega" vanda. Þessi "lausn" er síðan ekki til, og "vandinn" er ekki eins mikill og menn halda fram.

Þetta snýst um áróður. Hann getur verið ágætur upp að vissu marki, en svona rosaleg "overkill" sem hafa verið í gangi undanfarin ár, gera ekkert gagn.

[Sveinn Atli Gunnarsson, 10.10.2011 kl. 18:15]

Jóhannes:

Ég hef ekki talað fyrir "einhverri alsherjarlausn" - það er útúrsnúningur hjá þér. Ég tel að við munum nýta fleiri en eina lausn - lausnir sem nú þegar eru til í mörgum tilfellum. Þær lausnir geta til bæði lengri og skemmri tíma gert okkur minna háð orku sem veldur losun gróðurhúsaloftttegunda.

Ætli þetta sé ekki spurning um m.a. hugarfarsbreytingu...það myndi skila einhverjum árangri að mínu mati - umræðan er til alls fyrst... Vandinn er til staðar, það er nánast ekkert sem styður tal um annað. Það er því ljóst að við getum ekki lagt árar í bát varðandi loftslagsvandann og ég hef svo sem alveg trú á að við munum ná árangri, en hvort að það verði nógu snemmt til að sleppa við 2°C hækkun hitastigs er kannski ekki raunhæft eins og staðan er í dag...

Hér má m.a. lesa vangaveltur varðandi lausnir og mótvægisaðgerðir, http://www.loftslag.is/?page_id=122

[Sveitamaðurinn (IP-tala skráð) 10.10.2011 kl. 22:20]

Nú eru 432 kjarnorkuver starfrækt í heiminum í 30 löndum og er uppsett afl þeirra 366 GW, eða 366.000 megawött. Í smíðum eru í dag 65 kjarnorkuver sem framleiða munu samtals 65.000 megawött.

Til samanburðar er Kárahnjúkavirkjun aðeins 700 megawött.

http://www.euronuclear.org/info/encyclopedia/n/nuclear-power-plant-world-wide.htm

Hvernig ætli sólarorkuver, vindorkuver, sjávarfallaorkuver,... séu í þessum samanburði?
Sólarorkuver framleiða ekki að nóttu til og lítið þegar skýjað er, vindorkuver ekki í logni, o.s.frv. Því þarf ætíð að vera jafn stórt hefðbundið (væntanlega olíu-, gas- eða kolakynnt) orkuver tiltækt.

Svo má ekki gleyma því að fátt er eins mengandi og vinorkuver í hundraðavís, og á ég við hávaðann, sjónmengun, blessaða fuglana sem lenda í spöðunum, o.s.frv. Ekki vildi ég búa nærri slíkum ferlíkjum.

Er kjarnorkan ekki lausnin ef menn eru hræddir við koltvísýringinn? Kemur nokkuð annað til greina?

[Sveinn Atli Gunnarsson, 10.10.2011 kl. 23:26]

Í sambandi við sólarorkuver, vindorkuver og fleiri sjálfbæra orkugjafa, þá er það nú svo að ef þú hefur netið nógu vítt, þá er alltaf vindur, sól eða sjávarföll einhversstaðar og þ.a.l. ekki miklar líkur á vöntun á orku (hvort það eru önnur orkuver á netinu með ósjálfbæra orku, fyrst um sinn, er kannski ekki aðalmálið, bara að þau séu ekki í eins miklum meirihluta og núna). Það er alls ekki sjálfgefið að hægt sé líta svo á að logn á einum stað (að sjálfsögðu eru vindorkuver á stöðum, þar sem minni líkur eru á logni en annars staðar) geri það að verkum að allt netið verði rafmagnslaust... Það er einnig svo í dag að orkunotkun er mun meiri á daginn en á nóttunni, þannig að sú orka sem er framleidd á nóttunni fer oft til spillis, þar sem ekki er hægt að geyma hana (enn þá). En þetta er allt leysanlegt að mínu mati, sérstaklega ef maður einblínir ekki um of á eina lausn...

Í sambandi við fuglana, þá er það nú hverfandi sem fer í spaða vindorkuvera miðað við t.d. bíla, hús og annað manngert (sem er margfalt meira)... Fyrir utan svo að það er óþarfi að byggja þau beint þar sem meiri líkur eru á því að mikið af fuglum lendi í spöðunum. Varðandi það að þau séu beint við byggð, þá er það svolítið þannig að mér sýnist meira gert of mikið úr þeirri sjón- og hávaðamengun sem það veldur (not in my backyard vandamálið). En hitt er svo annað mál að vindorkuver hafa verið að færast lengra á haf út á síðustu árum...þ.a.l. lengra frá byggð.

Ég tel ekki að kjarnorkan sé eina lausnin, en kannski hluti hennar...en kjarnorka virðist nú ekki vera mjög ódýr lausn, sérstaklega þegar litið er til þess skaða sem þau hafa valdið hingað til og er jafnvel ekki reiknað inn í dæmið við gerð kjarnorkuvera...

[Þorkell Guðbrandsson (IP-tala skráð) 11.10.2011 kl. 11:54]

Nú er mín þekking á þessum orkusviðum afskaplega alþýðleg og því eru mínar skoðanir vísast mjög fávíslegar. En af því að einn maður vísar í framleiðslu á vetni sem orkubera, þá þykir mér rétt að benda á að mér skilst að sá kostur sé miðað við núverandi tækni ekki inni í myndinni vegna óhagkvæmni. Það einfaldlega sóar svo mikilli raforku að nota hana til rafgreiningar á vetni til þess að nýta það sem orkubera. Svo verðum við líka að hafa í huga, að orkan í formi kolvetna, þ.e. olíu og gass, er afskaplega takmörkuð auðlind og mun ganga til þurrðar fyrr eða síðar og með núverandi bruðli okkar á orku, verður það væntanlega frekar fyrr en síðar. Þeir sem græða á því að við notum sem mest af orku úr kolvetnum, vilja helst ekki að nein framþróun eigi sér stað varðandi það hvernig orka er framleidd, ekki meðan þeir lifa sjálfir og græða vel. Þeim er nákvæmlega sama hvernig aðstæður verða þegar þeir eru dauðir og hættir að geta notið sinna auðæva. Því vil ég að miklu leyti taka undir margt af því sem Svatli segir hér að ofan.

[Sveitamaðurinn (IP-tala skráð) 13.10.2011 kl. 15:35]

Science   12. október

Nuclear Power Likely to Grow, Royal Society Says, So Nations Should Plan Ahead

http://news.sciencemag.org/scienceinsider/2011/10/nuclear-power-likely-to-grow-royal.html