Heimskautalegt vorloft yfir landinu

Í gær 3. maí tók ég meðfylgjandi mynd frá Konungsvörðu við gömlu leiðina yfir Holtavörðuheiði og til norðurs yfir Hrútafjörð.

Í Vegahandbókinni stendur um Konugsvörðu:

Norðarlega á heiðinni, töluvert utan við núverandi vegstæði, er hlaðin varða sem reist var af vegagerðarmönnum sem voru að störfum á heiðinni árið 1936 til minningar um heimsókn dönsku konungshjónanna það ár. Munnmælin norðan heiðar herma að varðan hafi verið reist þar sem konungurinn nam staðar og kastaði af sér vatni. Varðan er kölluð Konungsvarða og efst á henni er steinn sem á er höggvið fangamark konungs.

Loftið var sérlega tært og útsýnið gott til allra átta.  Lofrakinn var ekkert sérlega lágur um 70% og daggarmarkið um -2°C um þetta leyti samkvæmt mæli Vegagerðarinnar þarna skammt frá.  Uppruninn var af hafsvæðunum skammt norður af landinu.  Hefur öll einkenni heimskautalofts að vori.  Það er kalt í grunninn þó svo að sólin nái að hita upp lægstu lög yfir landi að deginum. Heiðríkjan veldur síðan næturfrostum eða í það minnsta hita alveg niður undir frostmarki.

Næstu daga og sennilega fram undir næstu helgi hið skemmsta, er allt útlit fyrir að svalt heimskautaloft verði viðvarandi.  Úrkoma verður lítil og sums staðar alls engin.  Loftið tært, vindur hægur og afar sólríkt víðast hvar.  Reyndar sér maður að sumarlegir bólstrar eru farnir að myndast í sterkri sólinni þar sem skín  á sanda eða hraun.   Geislunarmælingar síðustu daga í Reykjavík sýna að inngeislun sólar nær allt að 700-800 Wöttum á fermetra lands.  Mikil geislunarorka þar á ferðinni sem kemur nýgróandanum vel svo fremi að útgeislun stuttrar nóttarinn leiði ekki til frosts. Hafa ber í huga að styrkur sólgeislunarinnar er ekki háður lofthitanum heldur mestu skýjafarinu og hversu tært (gagnsætt) loftið er. 

Á þessum árstíma, þ.e. seint í apríl, í maí og stundum fram í júní að þá er loft úr norðri líka í sæmilegu jafnvægi hita- og orkulega séð við yfirborð sjávar.  Það er að loftmassahitinn er ekki svo frábrugðinn sjávarhitanum.  Þá er loft ekki að draga í seg raka, né heldur að myndist sjóþoka.  Hennar verður vart þegar kemur fram á sumarið og lofthitinn í neðstu lögum er hærri en sjávarhittinn.  Kaldara loft en sjór veldur varmatapi og uppgufun sem aftur veldur skýjum og úrkomu.