Mörg er búmanns raunin

Hún var athyglisverð í meira lagi fréttin í kvöld á RÚV þar sem Þórarinn Leifsson bóndi í Keldudal í Skagafirði var að bjástra við við nýjan vökvunarbúnað sinn.  Síðan sást hvernig dælt var úr stöðuvatni og út yfir moldarflag eða "nýrækt".   Þetta hefur Þórarinn tekið til bragðs vegna lítillar úrkomu, ekki bara þetta vorið heldur hefur rigningarleysið verið tilfinnanlegt nokkur undanfarin vor.   Í fyrra náði t.a.m. fræið ekki að spíra og flagið hélst moldarbrúnt fram á haust !

Vökvun í hefðbundinni íslenskri túnræktun eða akuryrkju er algert nýmæli held ég.  Vissulega eru þekkt mjög þurr vor í veðurfarssögu síðustu áratuga, einkum á Norðurlandi. Sker júní 1971 sig þar nokkuð úr, en þá var úrkoma innan við 10 mm víðast um vestanvert landið og sums staðar ekki nema 1-2 allan mánuðinn. Þá bjargaðist á því að vikurnar á undan voru fremur votviðrasamar og eins tók að rigna hressilega víða fljótlega í júlí það ár.  Enn verra var 1931, en þá mældist engin úrkoma á Akureyri, alls engin ! 

Síðustu ár er eins og tíðin hafi tekið kerfisbundnum breytingum, með þeirri afleiðingu að snemmsumarúrkoma er minni, á meðan heildarúrkoma ársins er svipuð í öllum aðaltriðum og búast má við.  Það þýðir að á öðrum árstímum er úrkomusamara sem þessu nemur.  Þetta hefur verið reyndin vestan- og norðvestanlands frá því um 2007 og vart brugðist að ekki hafi komið þurr nokkurra vikna kafli einhverntímann á frá því snemma í maí fram í júlí.  Þessa tilgátu þarf vissulega að sannreyna betur með tölum.

Það er af sem áður var í búskap og fóðuröflun þegar votheysverkun var lausnin í heyöflun vegna sífelldra óþurrka.  Á áttunda áratugnum þýddi sums staðar ekki annað en að verka vothey í stað hafðbundinnar þurrkunar.  Í Strandasýslu var þannig um 80-90% allra heyja aflað með þessum hætti um 1975, vegna þess að þar var ekki hægt að  treysta á tveggja til þriggja daga samfelldan þurrk í júlí og ágúst !  Hér fylgir úrklippa úr Morgunblaðinu frá heyskapartíðinum  frá 5. ágúst 1978. Takið eftir fyrirsögnunum.   Flestir voru þarna illa settir nema votheysbændurnir.  Að vísu var sumarið 1978 eitt af þessum annáluðu óþurrkasumrum þessi árin sunnanlands og vestan. 

Á Strandasýslu og mun víðar hefði síðustu sumur mátt ná inn vel flestum heyjum ágætlega þurrum með gamla heyskaparlaginu (fyrir rúllabaggaöld).  Svo mikill er munurinn frá sumartíðinni sem var ríkjandi lengst af síðustu þrjá áratugi 20. aldarinnar.

Nú þarf hins vegar að vökva og margir bændur horfa víst  með öfundaraugum til tækjabúnaðar Þórarins í Hegranesinu, þar sem ekki hefur rignt nema 4 mm síðustu 4 vikurnar eða svo (á Bergsstöðum).

Athugasemdir

[Jóhann Zoëga (IP-tala skráð) 19.6.2012 kl. 09:54]

Skóræktin á Hallormstað notaði vélrænan vökvunarbúnað ásjötta áratugnum.  Voru það rör, nokkuð löng, sem lágu í opnum u-laga legum.  Röð af götum var boruð eftir endilöngum rörunum.  Vatnsdrifinn búnaður sneri svo rörinu þannig að bunurnar úr götunum vökvuðu svæði báðu megin rörsins.

[Þorkell Guðbrandsson (IP-tala skráð) 20.6.2012 kl. 17:56]

Af því að Einar nefnir veðurathugunarstöðina á Bergstöðum, þá er það dæmi um margbreytileika íslensks veðurfars, að oft er ótrúlega mikill munur á veðri þar og svo í Keldudal hjá Þórarni og Guðrúnu. Í hafátt að sumrinu (hafgolu) leggur iðulega inn þokurudda með Reykjaströnd og Tindastóli og vel inn fyrir Bergstaði (það er ekki innsláttarvilla að skrifa bara eitt -s- í bæjarnafninu, það á víst að vera þannig). Sem og er altítt að úrkomu leggi með hlíðinni að vestanverðu, bæði í norðan- og suðvestanátt. Á sama tíma getur verið bjart og/eða úrkomulaust þarna í sunnanverðu Hegranesinu og einnig í Blönduhlíð. Þetta er ekki löng vegalengd, en samt er þetta svona!