Ísinn á norðurslóð í byrjun árs

Ég hjó eftir athugasemd frá Ágústi Bjarnasyni þar sem hann gerir breska frétt (eða bloggfærslu ?) um álíka mikinn hafís nú og árið 1979 að umtalsefni.  Í umræddri frétt er birt meðfylgjandi línurit frá háskólanum í Illinois, en þar á bæ er fylgst grannt með útbreiðslu hafíss, ekki síst í sögulegu samhengi frá 1979, þegar gervitunglatæknin gerði mönnum fyrst kleyft að kortleggja útbreiðslu með sæmilegri nákvæmni.  Línuritið sýnir heildarflatarmál hafíss til samans á á norður- og suðurhveli jarðar.  Rauða línan neðst sýnir frávik frá meðaltali.  Við fyrstu sýn  virðast frávik vera lítil, en 1 milljón ferkílómetra (um 10 x stærð Íslands) eru þó nokkrar sveiflur þegar um ís á hafsvæðum er að ræða.

 

Síðan er haldið áfram og sagt að þvert á spár sumra vísindamanna sýni ritið að ísinn fari síst minnkandi  og sett í samhengi við sumarbráðnun og ísleysi í N-Íshafi  innan ekki svo margra ára. Myndin sýnir hins vegar útbreiðslu íss allra heimshafanna á báðum hvelum jarðar, en ekki aðeins N-Íshafið. 

Önnur mynd frá sömu aðilum  beinir sjónum sínum að ísþekju norðurslóða sýnir glöggt að ísþekjan er heldur undir meðallagi nú miðað við árin frá 1979, svipað og í fyrra og engar dramatískar sveiflur þar á ferð.  Skipt niður á svæði að þá er ísinn samur við sig víðast hvar á Norðurhjaranum miðað við árstímann, hann er heldur minni með Austur-Grænlandi (sá hluti sem skiptir okkur máli), einnig minni í Barentshafi. Mun meiri þó en í ísleysinu í fyrra.  Þar hefur þó verið hröð ísmyndun og útbreiðsla síðustu vikurnar enda hafa verið vetrarhörkur við Svalbarða og þar í grennd, ólíkt flestum vetrum frá aldamótum.

Að nefna árið 1979 í tengslum við hafís setur að okkur hroll hér á Íslandi, en það vor varð síðast landfastur hafís hér.  Ártalið helgast í þessu sambandi að upphafstíma samræmdra ísathugana á heimsvísu með þeirri aðferð sem nefnd er hér að ofan.   

Sjálfur tek ég ekki undir sjónarmið þeirra sem lengst ganga fram í þeim efnum að segja N-Íshafið verða íslaust innan fárra ára.  Það er seigt í hafísnum og kuldinn og vetrarmyrkrið  gerir það að verkum að ísmyndunin er ævinlega gríðarleg á hafsvæðum norðurhjarans. Ferskleiki sjávar (lítil selta) í N-Íshafinu á þarna líka mikinn hlut á máli í ísmynduninni.

Hins vegar verður ekki á móti mælt að undanfarin ár hafa ísfyrningar að loknu sumri verið minni en áður var.  Ég bendi líka gjarnan á það að ekkert í veðurfarinu fylgir beinum línum og sveiflur eru mjög ráðandi.  Á einum eða öðrum tímapunkti með hægfara sumarhlýnun getur jafnvægi ísmyndunar og bráðnunar hins vegar raskast með þeirri afleiðingu að meðalástand íssins á norðurslóð verði annað og minna en við þekkjum.   

 

 

 

Að lokum má geta þess að í frétt frá Veðurstofunni segir að ísinn sé nú frekar langt undan Vestfjörðum og vindar bendi ekki til þess að hann færist nær landi á næstunni. 

 

Athugasemdir

[Björn Jónasson (IP-tala skráð) 8.1.2009 kl. 09:21]

Sæll og gleðilegt nýtt ár og takk fyrir alla pistlana.

Getur þú komið með skýringu á því af hverju árið 1979 var svona kalt?  Gaman væri að fá útskýringu á því.