Mestur kuldinn úr veðurspánni !

Á föstudag (9. janúar) rataði í umræðuna spá um hörkufrost sem von væri á eftir helgi eða nk. þriðjudag (13. janúar).  Talað var um að von væri á -23°C á Akureyri ef ég man rétt. Þegar rýnt var í bakgrunn þessarar veðurspár, sem vissulega var komin frá Veðurstofunni, var margt sem benti til þess að Kalman-sían væri farin á eitthvert flipp. Þessi Kalman-sía er gagnlegt tól sem réttir af sjálfvirkar spár  komnar beint úr tölvulíkani að staðháttum hvers staðar fyrir sig.  Slíka leiðréttingu er hægt að gera m.a. fyrir hita og vind þar sem mælingar er gerðar á þessum þáttum, en Kalman-sían tengir einmitt saman þekkingu liðins veðurs við spárnar.  

Að jafnaði og í flestum tilvikum eykst spáhæfnin með Kalman-síun, enda hefur henni verið beitt í spágerð á Veðurstofunni með mælanlegum árangri í allmörg ár. En fyrir kemur að sían veldur því að spárnar fara á flipp.  Sérstaklega finnst mér það gerast þegar spáð er miklum hitabreytingum, þá eiga þær til með að verða enn ýktari.  Ég man eftir slíku tilviki snemma síðasta sumar (eða jafnvel um vorið) þegar hlýindi voru mögnuð upp á þennan hátt.

Í sjálfu sér voru engir aðrir sérstakir þættir í umhverfinu sem bentu til þess að frostið yrði svo mikið. Nokkrar almennar kennistærðir kuldakasta að vetri voru alls ekki svo lágar og er það ekki enn, nú á sunnudagskvöldi. Kalman-sían hefur líka greinilega "jafnað" sig.

Lítum á nokkrar aðgengilegar spár fyrir Akureyri kl. 18 nk. þriðjudag:

VÍ (Kalman-sía):  -9°C

Belgingur:  -4°C

yr.no: -9°C

Þó svo að kuldakastið sýnist ætla að verða vægt að þessu sinni, gæti frostið þó hæglega farið í 20 stig við Mývatn og víðar inn til landsins fyrir norðan vegna útgeislunar landsins þegar léttir til og vind lægir.  

Athugasemdir

[Þorkell Guðbrands (IP-tala skráð) 12.1.2009 kl. 08:08]

Fróðlegt eins og ævinlega að fá að frétta einu af þeim forritum, sem eru notuð við gerð veðurspáa og mynda þau tölvulíkön, sem spárnar byggja á.  Undanfarið hefur maður verið að reyna í fávísi sinni að bera saman spár VÍ og þeirra á Grensásveginum. Belgingsspáin finnst mér ekki lakari, svo mikið er víst!

[Ólafur Rögnvaldsson (IP-tala skráð) 12.1.2009 kl. 10:18]

Það sem öruggt er að Kalman sía geri þegar snöggar veðrabreytingar verða, er að klikka. Það liggur einfaldlega í grunneðli aðferðafræðinnar, var hún enda hönnuð til að aðlaga reikninga að ferli sem er tiltölulega fyrirsjáanlegur. Þegar veður snöggbreytist heldur þessi aðlögun áfram "í vitlausa átt" og tekur a.m.k. eina "rétta" mælingu til leiðrétta kúrsinn hjá Kalman blessuðum.

 Það að spárnar hjá okkur á Grensás séu keimlíkar veðurþáttaspám VÍ á sér þá einföldu ástæðu að þær eru reiknaðar af okkur:-)

F.h. Belgjanna, Ólafur.

[Þorkell Guðbrands (IP-tala skráð) 12.1.2009 kl. 11:12]

Svona til að taka af allan vafa varðandi innslag Ólafs R., - ef hann skyldi hafa misskilið minn alþýðlega texta, - að ég taldi mig vita að veðurþáttaspár á heimasíðu VÍ séu upprunnar á Grensásveginum og ég var satt best að segja að bera þær saman við textaspár VÍ. VÍ tekur fram, að ef munur sé á veðurþáttaspá og textaspá eigi maður að taka mark á textaspánni, en auðvitað er minn samanburður ekki marktækur, hvað þá vísindalegur, en eins og ég sagði hér að ofan;  "Belgingsspáin finnst mér ekki lakari". Ég á einfaldlega við það, að tölvuspá Belgings stenst ekkert síður en textaspár VÍ, jafnvel betur. Er þetta nógu skýrt orðað, Ólafur?

[Sigurður Þór Guðjónsson, 12.1.2009 kl. 12:29]

Enginn er ég spámaður nema stundum í gríni og grísi en hef samt á tilfininngunni á síðustu árum að full mikið sé treyst á vélreiknaðar spár, en minna á persónulegt hyggjuvit veðurfræðinganna og þekkingu þeirra á landinu, þegar þeir yfirfæra vélasparnar,  þetta kom einmitt vel fram í fyrra sumar þegar augljóst var að hitaspár í hlýindum voru stundum ekki í takti við raunveruleikann. 

[Jóhann Páll Símonarson, 12.1.2009 kl. 21:08]

Heill og sæll Einar Sveinbjörnsson.

Það er mjög fróðlegt sem þú skrifar og bendir réttilega á. þú er einn af þessum fáum mönnum sem er með fagleg rök fyrir þínum málflutningi enda ert þú menntaður í þínu fagi sem veðurfræðingur. Enn þú ert hófvær í þínum rökum.

Það sem sjálfum mér finnst er mjög fróðlegt efni sem vert er að skoða nánar það eru þín rök um hálkuna á Hellisheiði. þetta voru fróðleg rök þín og þeirra sem tóku þátt í henni. Væri möguleiki að þú myndir fjalla um þetta nánar. Mér þætti vænt um það. Þakka þér sérstaklega fyrir þitt innlegg í málið.

Jóhann Páll Símonarson.

[Gunnar Th. Gunnarsson, 13.1.2009 kl. 01:16]

Eru þeir hjá ICCP nokkuð að nota Kalman-síu í hnatthlýnunarspám sínum?

Takk fyrir skemmtilegt og fróðlegt blogg

[Jón Ingi Cæsarsson, 13.1.2009 kl. 22:40]

Ég mátti hafa mig allan við að lina áhyggjur fólks. Að spá 23 stiga frosti á Akureyri við ríkjandi aðstæður fannst mér nokkuð út úr korti. Þetta gerðist einstaka sinnum í æsku minni og þá oftast í tengslum við að Pollurinn var ísi lagður og hafís fyrir landi. .... Það hefði komið mér á óvart af fyrri reynslu og þeim aðstæðum sem nú eru uppi að frost færi mikið yfir 10 gráður. Gott að manni er ekki alls varnað í veðurtilfinningunni