Svifrykstoppur í morgunsárið

Klassískt "svifryksveður" á höfuðborgarsvæðinu hugsaði ég með mér þegar ég kom út snemma í morgun um leið og ég andaði að mér svölu loftinu.

Hægur vindur og hitahvarf við jörð eru þeir þættir sem ráða mestu um uppsöfnun svifryks í lofti ásamt vitanlega sjálfum umferðarþunganum á höfuðborgarsvæðinu.  Við eigum væntanlega eftir að sjá mæld gildi við Grensásveginn á milli 50 til 100 míkrógrömm á bilinu um kl. 10 til 11.  Í hægum A-andvaranum er verður dálítil tregða, hæstu gildin á mælistöðinni verða yfirleitt lítið eitt síðar en  mesti umferðarþunginn.

Í raun er ótrúlega auðvelt að sjá fyrir uppsöfnun svifryks á höfuðborgarsvæðinu. Þar ráða veðuraðstæður mestu. Uppsöfnunin á sér nær eingöngu stað þegar vindur í 10 metra hæð er mjög hægur ( 2 m/s eða minni) og það kalt að hitahvarf er við jörðu, a.m.k. að morgni.  Um leið og vindur yfirstígur þröskuld 2-3 m/s fer af stað lóðrétt blöndun loftlaganna og þéttni svifryks minnkar strax í kjölfarið.

Þannig þarf ekki að hafa að sama skapi verulegar áhyggjur síðdegis, en þá verður farið að blása heldur frá úrkomuskilum og lægð sem nálgast. 

Að vísu eru undantekningar á þessari meginreglu, þ.e. þegar vindur er allnokkur (8-12 m/s),  oftast í N-átt eða þurri A-átt.  Þá fýkur til grófasta rykið, til að mynda frá framkvæmdasvæðum og ekki síður það sem situr í vegköntum.  Við þau skilyrði hjálpar mjög að sópa göturnar eða reyna rykbindingu af einhverju tagi.

Athugasemdir

[Þorkell Guðbrands (IP-tala skráð) 10.3.2009 kl. 09:45]

Einhvernveginn hefur maður á tilfinningunni, að áhrif ryks frá efnisflutningum m.a. vegna framkvæmda, sé stórlega vanmetinn. Hér í litlum bæ við Íshafið eru umferð að sjálfsögðu ekki mikil, en um eina tiltekna götu, s.n. Eyrarveg, er oftast veruleg umferð malarflutningabíla úr námum, sem eru í norðurjaðri byggðarinnar. Mikil óhreinindi flytjast úr námunum og malarslóðum í tengslum við þær á hjólbörðum bifreiðanna, einkum í votviðri. Þá leggur forarmökkinn undan bílunum yfir veginn og nágrenni hans og þegar þornar um, er rykmökkurinn yfirgengilegur. Þetta smáþynnist út til suðurs, en eðli málsins samkvæmt færist samt óhreinindasvæðið alltaf lengra og lengra með umferðinni. - Þetta er náttúrulega margfalt meira á höfuðborgarsvæðinu. Hér er yfirleitt ekki notað salt á götur, en varðandi saltnotkun hefur mér sýnst á óvísindalegum tilraunum mínum, að þegar saltblandaður snjór og ís fer að mynda kuldablöndu, þá sprengi það upp yfirborð steyptra og malbikaðra flata og þá mynda þessi efni salla, sem er ansi fokgjarn í þurrviðri. Þetta gerist að því manni hefur sýnst, alveg án þess að nokkuð álag vegna nagladekkja sé inni í myndinni. Þegar það kemur svo til viðbótar, er ekki á góðu von.

[Þorkell Guðbrands (IP-tala skráð) 10.3.2009 kl. 09:46]

Æi, aldrei les maður þetta nógu vel yfir. Þarna átti í annarri línu að standa: "...séu stórlega vanmetin."