Vindhviðurnar undir Hafnarfjalli

Frá því fyrir hádegi í gær hefur ríkt hviðuástand undir Hafnarfjalli.  Á mæli Vegagerðarinnar hafa mælst fjölmargar vindhviður yfir 35 m/s og sú snarpast til þessa kom í morgun um kl. 07, 43 m/s.  Athyglisvert að sjá á meðfylgjandi línuriti að í gær var meðalvindhraðinn um 16-18 m/s, en lækkaði aðeins í nótt og hviðurnar með. Upp úr kl. 03 jókst síðan veðurhæðin skyndilega og hviðurnar urðu um leið snarpari. Ekki er gott að átta sig á því í fljótu bragði hvað olli, sjá má t.d. að vindáttin á mælinum hreyfðist lítt.  Sama má segja um sjálfa vindröstina eða vindstyrk í fjallahæð.  Séu hins vegar vindkort í hæð skoðuð gaumgæfilega sést  að um kl. 03 snýst vindur í um 1000-1500 metra hæð sér frá því að vera nær hásunnan (180°) yfir í það að verða SSA (150°).  Við það eitt sér Hafnafjall til þess að draga vindorkuna í auknum mæli alla leið niður til yfirborðs.

Sá sem þetta ritar vinnur nú ásamt Skúla Þórðarsyni verkfræðingi hjá Vegsýn að rannsóknarverkefni á  vegum Vegagerðarinnar á vindhviðum við vegi og gerð einfalds spálíkans.  Markmiðið er að hægt verði að miðla bættum spám um vindhviðuástand og líklegum styrk mestu hviðu til vegfarenda.  Vegurinn undir Hafnarfjalli er vitanlega einn þessara staða.

Lítið lát er á SA-áttinni þarna fram eftir degi, en síðdegis fer þó að sljákka í vindröstinni.  Það gerist þó hægt og rólega. 

Athugasemdir

[Vilhjálmur Ari Arason, 13.5.2009 kl. 09:08]

Það hefði verið gott að fá spá fyrir þetta rok í nótt þar sem mjög hvasst var hér norðan við Úlfarsfell og sunnan Lágafellskirkju í Mosó. Allt lauslegt fauk meðal annars grillið. Enþá bálhvasst í vindhviðum.

[Hafdís Júlía (IP-tala skráð) 13.5.2009 kl. 09:24]

Sæll Einar.  Þakka þér kærlega fyrir þessa greinargóðu útlistun á öllu sem tengist veðri.

Ég ef mjög gaman að þessum veðurfræðilegu fræðsluþáttum þínum, maður skilur hlutina mun betur eftir þá.

Þegar maður var yngri og á ferðinni með fellihýsið, þá fannst mér ekkert að veðri, eða allavega mjög sjaldan, nú finnst mér varla líða vika að ekki sé á leið minni einhver vindröst sem þarf að varast, t.d. Sandskeið, Hellisheiði, Ingólfsfjall, Kjalarnes, Hafnarfjall, Snæfellsnes nokkrir staðir,Blönduós,  man varla eftir því að það hafi verið farartálmi en núna virðist alltaf reglulega vera að rjúka upp veður á einhverjum af þessum stöðum, upp fyrir storm.  Er þetta ímyndun í mér eða eru veður og ríkjandi vindáttir að breytast eitthvað.

Ég fagna því að það sé verið að rannsaka vindhviður við vegi, þetta er mjög mikið og þarft mál, vegna allra þeirra sem eru að ferðast með aftanívagna á vegum landsins.

Það mætti t.d. koma með svona töflur sem sýndu í hvaða vindátt verstu vindhviður væru við tiltekin fjöll, þá væri hægt að forðast að vera á ferðinni á meðan.

[Sverrir (IP-tala skráð) 13.5.2009 kl. 11:14]

Gott væri að fá vindmæla víðar sem sýna hviður, sambærilegt við mæla fyrir Hafnarfjall og Kjalarnes. Mælarnir þurfa að vera staðsettir sem næst hættusvæðum þannig að þeir komi að fullu gagni. Mælirinn næst Borgarnesi er sá eini sem kemur að fullu gagni miðað við Hafnarfjall og Kjalarnes.

Það er mikið foktjón árlega á þjóðvegunum. Ingólfsfjall, Snæfellsnes, Langidalur og Eyjafjöll koma strax upp í hugann. Fjárfesting í viðvörunarbúnaði fyrir vegfarendur gæti skilað sér fljótt með minnkuðum tjónakostnaði.

[Þorkell Guðbrands (IP-tala skráð) 13.5.2009 kl. 11:49]

Held að Sverrir hér að ofan sé að tala um staðsetningu viðvörunarskiltanna, ekki hvar mælarnir sjálfir eru staðsettir eða hvað? Hinsvegar mætti án efa fjölga mælistöðvunum og auka upplýsingamagn á upplýsingaskiltum. Nú veit ég ekki hvernig þeir félagar Einar síðueigandi og Skúli hjá Vegsýn vinna sína rannsókn, en vafalaust nýta þeir sér þekkingu þeirra, sem nota vegina sem mest, t.d. reyndra flutningabílstjóra. Sumir þeirra hafa verið á ferðinni á langleiðum í áratugi og þekkja því vel til þeirra staða, sem varasamastir geta verið og flest veðurfarsleg tilbrigði á vegunum. Með þessu er ég ekki að gera lítið úr reynslu hins almenna vegfaranda, en hún er nú í flestum tilvikum ekki eins samfelld og atvinnubílstjóranna, því þeir verða að fara nánast hvernig sem veður er. Sum flutningafyrirtæki hafa þó vinnureglur í þessu sambandi, t.d. veit ég um fyrirtæki, sem leggur blátt bann við því að bílar þeirra fari frá Borgarnesi á suðurleið eða frá Reykjavík á norðurleið ef vindhraðamælar undir Hafnarfjalli eða á Kjalarnesi sýna yfir 28 m/s vindhraða í hviðum. Annars varðandi veg undir Hafnarfjalli og þar til suðurs, þá hafa staðkunnugir menn sagt mér, að losna mætti við verstu hviðurnar með því að færa veginn alveg niður undir sjó og fara vestan við Akrafjallið að göngunum. Skal ekkert fullyrða um hvort þetta sé rétt en vafalaust verður þetta skoðað sem og margt annað í þessu samhengi.

[Sverrir (IP-tala skráð) 13.5.2009 kl. 14:07]

Það er rétt Þorkell. Takk fyrir athugasemdina.

[Guðjón Sigþór Jensson, 13.5.2009 kl. 14:48]

Fyrir um áratug var í tilraunaskyni plantaður vísir að skjólbelti meðfram Vesturlandsvegi í Melasveit. Víða má sjá þenna vísi en þarna hefði þurft að halda áfram. Skjólbelti með trjátegundum sem þola bæði vind og seltu vel, á tvímælalaust að plnata á stöðum sem þessum. Þekkt er að skjólbelti sem þó eru ekki nema nokkurra metra há geta beygt vindinn töluvert frá yfirborði jarðar. Þá geta skjólbelti verið mjög gagnleg að draga úr skafrenningi og festa hann þar sem hann kemur síður til hindrunar á vegum.

Við Íslendingar erum allt of sinnulausir í þessum málum. Nú eru uppi hugmyndir um að stórefla kornrækt í landinu en helst hefði þurft að undirbúa hana fyrir áratug hið minnsta. Korn er mjög viðkvæmt fyrir vind síðustu vikur fyrir uppskeru á haustin. Góð og vönduð skjólbelti geta haft úrslitaáhrif hvort kornuppskera verði eður ei. Kornakur þar sem vindurinn hefur lagt allt niður verður ekki lengur véltækt heldur verður að grípa til gamalla vinnubragða: sigðar og einfaldari sláttuvéla.

Það er því mikið undir því komið að efla skjólbeltaræktun sem mest í landinu hvort sem er til að tryggja betur kornuppskeru eða umferðaöryggi. Skjólbeltistilraunin í Melasveit og undir Hafnarfjalli hefur sennilega ekki kostað nema örlítið brot af því tjóni sem vindurinn veldur.

Með bestu kveðjum úr Mosfellsbæ

Mosi - alias

[LS (IP-tala skráð) 13.5.2009 kl. 15:09]

Þetta verður allt í  lagi,

einhverjir eru farnir að moka í fjallið, það verður brátt nakið eins og Ingólfsfjall og þá munu vindar breytast þar.

LS.