Sumarþurrðir í Reykjavík

Minnsta úrkoma í júlí í háa herrans tíð er staðreynd þetta sumarið eins og frægt er orðið.  En það eru til ýmsir mælikvarðar á það hvernig skuli meta þurrk.  Hægt er að mæla lengd samfellu tímabils þegar ekkert rignir og eins má skoða hlutfallstölu úrkomu fyrir gefið tímabil sem þarf ekki endilega að vera almanaksmánuður.

Í verkefni sem við Berglind Orradóttir vistfræðingur á Landbúnaðarháskóla Íslands var litið á þurrðir í Reykjavík.  Um er að ræða jarðstreng, eina alvöru háspennustrenginn í raforkuflutningskerfi landsmanna sk. Nesjavallastreng. Hann er tekin er niður hjá Bringum ofan Gljúfrasteins og liggur eftir Reykjadal með Vesturlandsvegi og í tengivirkið á Korpu. Í þurrkatíð á strengurinn það til að hitna um of þegar jarðvegsraki er takmarkaður, en rekjan næst strengnum flytur varma flutningsviðnámsins burt og út í umhverfið.  Mjög vel er fylgst með strengnum og komið hefur verið fyrir sítengdum hita og rakanemum.  Síðustu sumur hefur umhverfi hans ofþornað og lækka hefur þurft flutningsálag um strenginn til að koma í veg fyrir ofhitnun.   Það kvað sérstaklega að þessu sumarið 2007 og eins í fyrrasumar, en úrkoma var lítil um miðbik tveggja síðustu sumra rétt eins og nú.

Litið var á endurkomutíma þurrks eins og hann var sumarið 2007 í úrkomugögnum Reykjavíkur allt aftur til ársins 1920.  Út frá viðmiðunarsumrinu 2007 var miðað að uppsöfnuð  úrkoma 40 daga væri 18 mm eða minni.  Þá væri þurrkurinn orðinn krítískur fyrir jarðrakann næst strengnum þegar leysingableyta vorsins er upprin má segja.   Í þessu sambandi er rétt að geta þess að eftir þurrt tímabil þarf nokkuð væna rigningargusu til að bleyta vel í jarðveginum, því gras og annar gróður í vexti tekur til sín mest alla minniháttar vætu.

En sumarið 2007 voru 9 dagar með uppsafnaðri úrkomu 18 mm eða minni næstu 40 dagana á undan. Í fyrra (2008) voru þeir 8 talsins.  Á venjulegu sumri er 40 daga úrkomusumman alla daga frá 1. júní til 30. sept. langt ofan við 18 mm. Í örfá skipti eru þetta 1 til 3 dagar, en komið hafa nokkur skelfilega þurr sumur í Reykjavík á þennan mælikvarða, en þau eru 1931, 1935, 1946, 1956 og 1958.  Öll fyrir meira en hálfri öld. 1956 voru það 29 dagar í beit þar sem 40 daga úrkomusumma var innan við 18 mm.  Það sumarið var óvenjulega þurrt frá um 25. júlí til 20. september.

Þá komum við að yfirstandandi sumri.  Síðustu daga hefur rignt ágætlega og frá 5. ágúst eru samanlagt komnir yfir 20 mm í mælinn.  40 daga summan var innan við þröskuldinn í fimm  daga nú í byrjun  ágúst og síðan ekki meir og þeir verða vart fleiri þetta sumarið (nema nær ekkert rigni til loka sept.) 

Þessi mælikvarði segir því að bæði sumrin 2007 og 2008 hafi í raun verið þurrari en 2009, en í ár hittist þannig á að þurrð féll vel að heilum almanaksmánuði.  

Rit okkar Berglindar; Varmalosun frá jarðstrengjum - Áhrif þurrka á Nesjavallastreng, má nálgast hér.