Berjasprettu má að hluta þakka hagstæðu vori

Um þetta leyti sumars (eða hausts eftir því  hverning menn vilja skilgreina) hafa ber yfirleitt náð fullum þroska og í venjulegu árferði eykst upp frá þessu hættan á næturfrostum.  Eins og svo margir aðrir hef ég gaman af því að tína ber og ekki síður að velta fyrir mér þeim þáttum sem eru ráðandi fyrir berjasprettuna.  Hitafar alls sumarsins skiptir þar mestu.   Kalda sumarið 1993 kom ég t.d. í Reykhólasveitina síðasta dag ágústmánaðar.  Nóg var að berjunum, bláber og aðalbláber hins vegar bæði smá og óþroskuð.  Krækibær þroskast hins vegar fyrst allra berja eins og kunnugt er og mikið má ganga  á ef þau ná því ekki að verða vel æt. 

Bláber og aðalbláber þurfa allt í senn, sól, hita og vætu.  Líkt og með vínviðinn suður í Frakklandi þurfa allir þessir þættir að fara saman. Ég tók eftir því snemma sumars hvað gríðarlega mikið var af blómum eða berjavísum á bláberjalyngi í Borgarfirðinum.  Þar var vorið með þeim hætti að fremur vætusamt var og alveg laust við næturfrost, sem er frekar óvenjulegt.  Oft held ég að köld sumarbyrjun nái að spilla berjasprettu, en vel má vera að það eigi síður við um aðalbláber, því lyng þess er helst að finna þar sem snjór situr langt fram á vorið.  Þess vegna eru aðalbláberin vandfundin á Suðurlandi á meðan þau eru ríkjandi Norðanlands og eins á Vestfjörðum og Austfjörðum.

Þó miðbik sumarsins hafi verið mjög þurrt um vestanvert landið, rættist úr og bláberin tóku út þroska þegar vætuna gerði í ágúst.  Norðanlands þóttu berin smá, eftir sólarlítið sumarið, en líka þar gerði síðari hluti ágústmánaðar gæfumuninn eftir að sunnanþeyrinn tók að gera vart við sig.  

Ég hef aldrei séð jafnmikla bláberjamergð á lynginu eins og nú og þakka það einkum því að aldrei gerði næturfrost eftir að gróður fór að taka við sér og síðan hlýindum og mikilli birti.  Í deiglendi þar sem síður þornaði fyrr í sumar eru beri sérlega stór, svo helst minna þau á þessi innfluttu í öskjunum frá Kaliforníu sem stundum sjást hér í matvöruverslunum.  

Athugasemdir

[Þorkell Guðbrands (IP-tala skráð) 7.9.2009 kl. 21:41]

Fórum gömlu hjónin í árlega berjaferð á slóðir frúarinnar á Hólmavík og nágrenni um helgina. Oft hefur berjasprettan verið girnileg á þeim slóðum en sjaldan sem nú (eða skjaldan, eins og alvöru Strandamenn segja!). Gleymdi myndavélinni hér heima, svo ég get ekki sannað mitt mál með mynd.