MÁSEK-vindkvarðinn

Þegar horfið var frá vindstigakvarðanum 1999 voru þeir margir sem söknuðu þess að vindstyrkur hefði lýsandi heiti.  Metrar á sekúndu er algildur kvarði og þægilegur í allri notkun. Auðvelt er greina frá vindmælingum í m/s hvort sem um er að ræða meðalvind eða vindhviður.  12 vindstiga Beufort kvarðinn er hins vegar gott að grípa til þegar meta þarf vind, líkt og algengast var hér á landi alveg fram undir 1995.

Þó upphaflegt markmið hafi verið að reyna að viðhalda vindorðunum inn í daglegu veðurmáli, þrátt fyrir framsetningu með mæligildi, fer samt sem áður fækkandi sem tamt er að tala um kalda eða þá að vindur sé allhvass. 

Í morgunsundinu mínu gaukuðu nokkrir heldri menn með Árna Reynisson í broddi fylkingar að mér vindheitum fyrir hvern metra á sekúndu, allt að 36 m/s eða fullum 12 vindstigum. Eftir nokkrar vangaveltur í heita pottinum um hugtök og orð sem notuð eru um vind tóku þessi "nýju" vindstig á sig endanlega mynd. Við getum kallað hann MÁSEK-kvarðann. Byggt er á eldri heitum í 12 vindstiga kvarðanum, en þau heiti sem bætast við koma í nokkuð eðlilegum stíganda eftir máltilfinningu pottverja.  Mjög líklega eru uppi ýmsar skoðanir á því vali á orðum sem öll eru lýsandi fyrir vind og hvort þau séu á réttum stað eða eigi yfir höfuð heima þarna.  Máltilfinning er misjöfn, ekki síst eftir landshlutum og eins hvort vindorð hafi tíðkast í sjómennsku eða ekki. 

En umfram allt er þetta skemmtileg tilraun !

 

 

 

MÁSEK-kvarðinn
m/sek    Heiti
0    logn
1    andvari
2    Blær
3    kul
4    gola
5    súgur
6    gjóla
7    stinningsgola
8    kaldakorn
9    kaldi
10    næðingur
11    strekkingur
12    stinningskaldi
13    gustur
14    blástur
15    þræsingur
16    allhvasst
17    fjúkandi
18    hvassviðri
19    belgingur
20    hryssingur
21    stormur
22    beljandi
23    garri
24    illviðri
25    stóristormur
26    rok
27    hávaðarok
28    öskurok
29    garður
30    ofviðri
31    ofsaveður
32    stórviðri
33    aftök
34    mannskaðaveður
35    fárviðri
36    fellibylur

 

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• masek-kvar_inn_tafla.xls

Athugasemdir

[Höskuldur Búi Jónsson, 9.9.2009 kl. 09:38]

Þetta er frábært, ég er búinn að sakna þess mikið að heyra aldrei stinningskalda og fleiri orð sem maður tengdi við vindstyrk. Ég hugsa að þetta sé ágætis grunnur til að byrja á.

[Hálfdan (IP-tala skráð) 9.9.2009 kl. 09:53]

finnst vanta þarna golu kalda

[Emil Hannes Valgeirsson, 9.9.2009 kl. 10:39]

Gaman að þessu. Það mætti kannski athuga þetta með rokið miðað við máltilfinningu. Eins og það orð er notað í dag þá er rok ekki meira en 15 m/sek og alls ekki meiri vindur en stormur, hvað þá stóristormur. Rok skilst mér þó að sé dregið af rjúkandi sjó þannig að sjálfsagt er 26 m/sek (10 vindstig) rétt.

[Skúli Pálsson (IP-tala skráð) 9.9.2009 kl. 11:01]

Mér finnst galli við þennan lista að hann tengist ekki lýsingu á áhrifum vindsins (hvernig hann hreyfir sjó eða lauf t.d.) eins og gömlu vindstigin. Er ekki hægt að viðhalda þeirri aðferð til að meta vind: að horfa á hlutina í kring um sig? Ég held að það sé holl æfing og geri okkur næmari fyrir umhverfinu. Ég hef látið 10-12 ára nemendur mína fylgjast með veðri og meta vind út frá hreyfingu trjánna. Þá er þægilegt að hafa gömlu heitin. Þessar athuganir fara furðu nærri mælingum Veðurstofunnar.

[Sigurður Þór Guðjónsson, 9.9.2009 kl. 12:11]

Þegar ég opna fylgiskrána er það allt bjagað. Ætli aðrir nái henni'

[Sveinn Atli Gunnarsson, 9.9.2009 kl. 14:35]

Skemmtilegur kvarði. Fylgiskráin virkar ekki heldur hjá hér.

[Gunnar (IP-tala skráð) 9.9.2009 kl. 20:15]

Ég hef oft furðað mig á því, þegar rætt er um lýsandi heiti (á vindstyrk) afhverju vindhraði er ekki gefinn upp í þeirri einingu sem langflestir þekkja, eða km/klst. Sem er í sjálfu sér sömu upplýsingar og m/s nema búið er að breyta kvarðanum í þægilegri stærð. Tek undir með Skúla Pálssyni, og tel að ábendingar um áhrif vinds á umhverfi geri einmitt marga næmari fyrir umhverfinu.

[Bjöggi (IP-tala skráð) 9.9.2009 kl. 21:48]

Flott framtak hjá ykkur. Og þeir sem eiga í vandræðum með að sækja þetta, windows virðist vilja sækja skrána sem .zip en hún er í raun .xlsb þannig að þið þurfið bara að breyta nafninu úr masek-kvar_inn_tafla.zip í masek-kvar_inn_tafla.xlsb

[Hildigunnur Rúnarsdóttir, 10.9.2009 kl. 09:09]

Þetta er snilld, en ekki víst að það nái fótfestu, nöfnin fullmörg.

Makkinn sækir skjalið óbrenglað en það verður að sækja og vista, ef maður smellir bara á hlekkinn kemur óskiljanleg síða í vafranum.

[Einar Sveinbjörnsson, 10.9.2009 kl. 09:52]

Takk fyrir athugasemdirnar !

Tengillinn hefur verið lagaður og skjalið á nú að renna ljúflega.

ESv 

[Þorkell Guðbrands (IP-tala skráð) 10.9.2009 kl. 11:04]

Ég leyfi mér að vera ósammála því, sem komið hefur fram hjá mörgum einstaklingum, bæði hér og annarsstaðar, að m/s kvarðinn sé lítt skiljanlegur. Þvert á móti hefur hann þann kost að vera lógískur og mælieiningin þannig úr garði gerð að ekki er hægt að skilja hana nema einum skilningi. Hvað varðar Beaufort-kvarðann og þau heiti, sem honum hafa fylgt til að skilgreina veðurhæð, þá er alveg ljóst að fólk hefur mjög mismunandi skilning á því hvað hin ýmsu heiti þýða,  t.d. rok. Sumt fólk talar um rok þegar vindur er um 10 m/s eða ca. 5 gömul vindstig, svo dæmi sé tekið. Tek undir með Hildigunni Rúnarsd. að þessi veðurheitakvarði, sem Einar bar okkur frá pottverjum, er fyrst og fremst skemmtiefni, ekki til praktískrar notkunar.

[Ágúst H Bjarnason, 10.9.2009 kl. 13:11]

Ég er sammála Skúla Pálssyni í athugasemd #4.  Sjálfur reyni ég oft að meta vindstyrkinn með því að nota gömlu aðferðina. Maður verður líka einhvern vegin næmari fyrir umhverfinu þannig, eins og Skúli segir.

Gætu veðurfræðingarnir í sjónvarpinu ekki notað gömlu nöfnin áfram í mæltu máli samhliða m/s á kortinu í stað þess að kalla allt "strekkingsvind"?