Tvennt athyglisvert af haustþingi veðurfræðifélagsins

Á haustþingi veðurfræðifélagsins í gær voru flutt 9 stutt erindi, hvert öðru áhugaverðara og umræður fróðlegar á  eftir þeim öllum.

Í tveimur þeirra var sagt frá niðurstöðum sem mér fannst nokkur fengur af.  Í fyrsta lagi sagði Birgir Hrafnkelsson tölfræðingur og fræðimaður við Raunvísindastofnun HÍ frá leitni í hitastigi sem hann hefur reiknað.  Um var að ræða 72 veðurstöðvar á  45 ára tímabili, 1961 til 2006. Hann sýndi fram á það að leitni hita á þessum tíma samsvaraði  0,19 °C á áratug.  Sem þýðir að hitinn hefur hér  farið hækkandi sem þessu nemur á þessu tiltekna árabili.  Nú ber að hafa í huga að miklu skipir hvaða tímabil er valið hverju sinni í æfingum sem þessum.  Frekar kalt þótti framan af, þó fremur hlýtt hafi verið á landinu allra fyrst þ.e. til 1964.  Hlýnað hefur síðan nokkuð skarpt frá því eftir miðjan 10. áratuginn.  

Athyglisvert var að sjá að einstakir mánuðir eiga ólíkan þátt í þeirri leitni sem hér um ræðir.  Sumarmánuðirnir júlí, ágúst og september leggja til drjúgar skerf, einnig desember og janúar, en hins vegar er  hlýnun síðla vors og snemmsumars, þ.e. í maí og júní af skornum skammti.  Sérstakt var að sjá hvernig febrúar og október skera sig algerlega úr.  Hiti þá mánuði sýnir enga breytingu, jafnvel kólnun með góðum vilja.  Munur þessara tveggja mánaða er marktækur (miðað við þann á undan og eftir)  og verður ekki svo auðveldlega skýrður eingöngu úr frá tilviljanakenndum breytileika.  Sama aðferð var notuð á hámarkshita dagsins og virðist sem stigull hans sé meiri eða um 0,61°C á áratug.

Viðbót, 23.sept.  Birgir var svo vinsamlegur að senda mér slæðurnar úr fyrirlestri sínum. Hér er mynd sem sýnir leitni allra mánaða miðað við árlegt gildi.  Fyrir áhugasama fylgir neðst á síðunni hlekkur á allar slæðurnar þar sem aðferðarfræðin er útskýrð, en með honum unnu að verkefninu þau Jeffrey Morris og Veera Baladandayuthapani við háskólann í Texas.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Þórður Arason hefur borið saman úrkomumælingar í athugunarreit Veðurstofunnar.  Þar eru 7 mælar ólíkrar gerðar.  Reyndar eru tveir þeirra alveg eins, en ekki lesið af þeim með sömu tíðni.  Vitað er að vindur hefur verulega áhrif á það hvað berst af rigningu í mælana.  Þórður tók sig til og bar mælingar að sumarlagi áranna 1997-2009 saman við einn þessara mæla sem staðsettur er í jarðvegshæð.  Þar hefur vindur lítil sem engin áhrif á mælt magn.   Niðurstöður þessa samanburðar var um margt athyglisverður.  Þannig kom fram að vinddeyfing úrkomu í sjálfvirkan mæli og hefðbundin úrkomumæli virðist nema um 15% þegar vindur er 10 m/s.

Þegar úrkoma mælist lítil, þ.e. innan  við 1 mm á sólarhring hefur vindur umtalsvert meiri áhrif.  Þá bætist líka við annað vandamál, þ.e. að væting mælis skili sér ekki alla leið og uppgufun á milli þess sem mælir er tæmdur sé veruleg.  Með vætingu  er átt við  það að í léttu regni eða t.d. súld, blotnar mælirinn en vætan skilar sér ekki í safnílátið.

Á myndinni af mælireitnum sem Þórður tók og útbjó, er mælir í jarðvegshæð sá sem er merktur J2.  Honum er komið fyrir í holu þar sem opið er fest í járngrind. 

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• presentation_birgir_hrafnkelsson_211009_2.pdf

Athugasemdir

[Gunnar Th. Gunnarsson, 22.10.2009 kl. 16:56]

Það hefði ver áhugaverðara að sjá þessa leitnilínu hjá Birgi Hrafnkelssyni fyrir tímabilið 1930 - 2006

[Sigurður Þór Guðjónsson, 22.10.2009 kl. 18:50]

Ég ætlaði að sækja þetta þing en fékk skemmtilega heimsókn sem ég tók framyfir. Ég veit því ekki hvað felst í þessum leitniútreiknum. Átta mig hreinlega ekki á því hvernig þessi hlýnun er reiknuð. Alla vega hefur hún ekki verið samfelld. Frá því upp úr 1960 var að kólna lengi, framyfir 1980. En þegar þetta er lesið svona gæti maður haldið að um samfellda hlýnun hafi verið að ræða á hverjum áratug. Þessi óregla með mánuði er merkileg. Febrúar 1961-1990 var reyndar eini mánuðurinn sem var hlýrri á landinu en 1931-1960. Sumarmánuðurnir eftir 1960 fóru líka kólnandi þangað til tiltölulega nýlega. En líka þar gæti maður haldið að um samfellda hlýnun hafi verið að ræða á þeim eftir því sem þarna má lesa. 

[Gunnar Th. Gunnarsson, 22.10.2009 kl. 20:33]

Leitnilínan sýnir meðaltal en ekki einstök frávik

[Emil Hannes Valgeirsson, 22.10.2009 kl. 21:47]

Þetta með febrúar skýrist kannski af því öll árin frá 1995-2002 voru febrúarmánuðir kaldir og kaldari en janúar, allavega hér í Reykjavík. Undir frostmarki meira að segja öll árin.
Ég mætti á þetta þing sem var bæði gott og fróðlegt, þekkti líka marga í sjón enda hafa margir veðurfræðingar verið hálfgerðir heimilisvinir.
Leitnilínan hefði örugglega ekki verið eins brött ef farið hefði verið aftur til ársins 1930 en þó uppávið. Það vill svo til að ég er nýbúinn að skoða þennan hitamun með því að bera saman áratugi. Þar sé ég að hitinn á landinu það sem af er þessari öld (2001-2008) er um 0,4°C fyrir ofan áratuginn 1931-40. En ekki nema rúmlega 0,1°C ef borin eru saman síðustu 10 ár (1999-2008) og hlýjasta 10 ára tímabil síðustu aldar (1932-1941). sjá: http://emilhannes.blog.is/blog/emilhannes/entry/965274/

[Gunnar Th. Gunnarsson, 23.10.2009 kl. 01:50]

Athyglisvert, Emil

[Einar Sveinbjörnsson, 23.10.2009 kl. 11:58]

Gott sjónarhorn hjá Emil varðandi febrúar.  Að lítt athuguðu máli er það í raun tilviljun sem raðar febrúarmánuðum sem köldum þessi árin 1995-2002. 

Birgir lét mér í té slæðurnar frá því á miðvikudaginn og er kominn hlekkur á þær.

ESv