Tungl sem nemur yfirborðsseltu sjávar

Nú í byrjun vikunnar skaut Evrópska geimferðastofnunin (ESA) upp nýju gervitungli eða fjörkönnunarhnetti á braut umhverfis jörðu.  Þetta tungl kallast SMOS og verður á pólbraut í um 800 km hæð.  Það mun fara 14 umferðir um jörðu á sólarhring og í hverri ferð ná nemar SMOS að skynja geislun frá jörðu á um 1.000 km breiðu belti. Það þýðir að hver blettur jarðar verður "myndaður" á um tveggja sólarhringa fresti.

Það sem er hvað merkilegast við þennan fjörkönnunarhnött sem bætist í hóp fjölmargra sem sveima á sporbaug um jörðu og senda gagnlegar upplýsingar í sífellu, er einmitt hin mjög svo sérhæfðu verkefnum sem honum eru ætluð.  SMOS er stilltur inn á það að nema eingöngu geislun frá jörðu á svokölluðu L-bandi og þar nánar tiltekið nærri tíðnisviðinu 1,4 GHz (Gígahertz).  Geislun jarðar er mjög veik á þessum tíðnislóðum og því eru nemarnir sérlega næmir.

En það sem næst að skoða með greiningu á þessu afmarkaða tíðnisviði eru þrír þættir í náttúrufari sem allir eru afar mikilvægir fyrir margra hluta sakir.  Í fyrsta lagi jarðvegsraki og þær breytingar sem verða á rakainnihaldi í efsta lagi jarðvegs og hefur bein áhrif á útgufun og þar með samskipti við lofthjúpinn.  Í öðru lagi breytingar í yfirborðsseltu sjávar.  Í áratugi hefur verið unnt að segja til um yfirborðshita sjávar, en ekki seltuna, sem er ekki síður mikilvæg fyrir eðlishætti og strauma sjávar.  Í þriðja lagi telja menn að nú verði hægt að sjá með þessu evrópska tungli þykkt á þunnum og nýmynduðum hafís.  Sá eignleiki er líka mjög gagnlegur, en þegar líður á veturinn eru víðáttumikil hafsvæði t.d. hér á norðurskautssvæðunum þakin slíkum ís og upplýsingar sem gefa færi á að greina aldur hans og eðli frá eldri ís hafa mikið hagnýtt gildi t.d. í siglingum Íshafsslóðir.   

Frekari upplýsingar má hafa hér á síðu ESA.

 

Athugasemdir

[Þorkell Guðbrands (IP-tala skráð) 10.11.2009 kl. 20:32]

Stend í þeirri meiningu að tiltölulega seltulítill sjór, vegna bræðsluvatns hafíss, sem flýtur ofan á seltumeiri og hlýrri sjó, skapi svöl og þokusæl vor og sumur hér á norðvestanverðu landinu? Þetta jafnast oft út þegar líður á sumrin og meiri lóðrétt blöndun verður, eða það telur maður sér trú um.