Áhrif sjávar fyrir norðan land á veðrið

Í dag mánudag 17. október er hvöss N-átt og jafnvel stormur með talsverðri úrkomu.  Heimskautaloft ryðst suður á bóginn, en það hvað skammt er liðið á haustið gerir það að verkum að úrkoma verður meiri en annars væri.  Hvernig má skýra það ?

Við verðum að horfa til sjávarhitans eins og hann er nú fyrir norðan landið.  Á greiningarkorti frá ECMWF sem ég náði í á síðu Veðurstofunnar sést að í morgun var yfirborðshiti sjávar um +6°C á stóru hafsvæði fyrir norðan land.  Tunga af hlýrri sjó nær norður á Grænlandssund og mætir þar pólsjónum sem vinnulega er mun kaldari.  En aðalatriðið er að lofti úr norðri er kalt í grunninn og líka þurrt.  Þegar það berst yfir hafsvæði með þett tiltölu mildum yfirborðssjó á sér stað varmaflæði í miklum mæli þar sem sjórinn vermir loftið.  Varmaskiptin fara mest fram með þeim hætti að vatn gufar upp úr sjónum.  Í um 1.200 metra hæð er frostið um 10 stig, en við yfirborð um +6°C þetta er mikið hitafall og eykur bæði á varmastreymið og eins það að rakinn blandast auðveldlega við hærri loftlög.  Ský myndast og úrkoma.

Meðan sjór er enn þetta hlýr fellur úrkoma sem snjór á láglendi norðanlands aðeins þegar uppruni loftsins er mjög norðlægur (loftið kalt) og eins það hvasst að varmaupptakan verður takmarkaðri. Á Vestfjörðum er hins vegar mikla styttra í talsvert kaldari sjó norður og norðvesturundan og sú er skýringin á þvi að við utanvert Djúp og á Ströndum snjóar frekar á láglendi en annars gerist um landið norðanvert.  Þetta er þó svo að næst landi sé heldur hlýrra.  Þegar líður á haustið og sjávarhitinn fellur meira (eftir veðuratburði eins og þennan í dag) jafnast þessi munur alveg út allt austur um Langanes og Vopnafjörð.   

Þó sjórinn umhverfis landið sé hlýr að tiltölu, miðað við meðaltal í gagnasafni fyrir tímabilið 1971-2000, var hann mun hlýrri í það heila tekið í fyrra.  Þett sést með því að bera saman frávikakortin hér frá NCDC í Bandaríkjunum.  Beinið sjónum að norðausturhorni myndanna. Sú efri er frá 5. okt 2011 og það neðra eins og staðan var 6. okt 2011.  Mögulega er hlýja frávikið sem verið hefur í sjávarhitanum hér við land búið að ná hámarki ?  En kannski er enn og snemmt að fullyrða nokkuð um það.  Engu að síður er umhverfi okkar hvað sjávarhitann og mikinn þátt hans á veðri með talsvert öðrum hætti þetta haustið miðað við eins og það var í fyrra.