Af hverju gerir þetta leiðindaveður um hásumar ?

Margir eru hálfhlessa á tíðinni sem verið hefur að undanförnu á Suður- og Vesturlandi.  Nú 14. júlí er hvassara en gengur og gerist og enn einn rigningardagurinn staðreynd.   Þegar þetta er skrifað  styttist í veðraskil (kuldaskil) vesturundan og suðvestanlands blæs nokkuð hressilega. Kl.06 mátti sjá 18 m/s á Reykjanesbrautinni og 15 m/s við Vífilsstaðavegin í Garðabænum.  Lægð sem minnir í lögun sinni á mánuðina október eða nóvember er staðsett á Grænlandshafi.  Lægðir myndast á mörkum heitra og kaldra loftmassa og yfir sumatímann, júní til ágúst dregur mikið úr myndun þeirra þegar norðurslóðir hlýna og hitamunur loftmassa verður minni en á öðrum árstímum.  Því er um hásumarið oft talað um flatneskju á veðurkortunum, lítið um eiginleg veðrakerfi og þau sem koma fram stundum ógreinileg, því það vantar hitaandstæðurnar.  Þessu fylgir sem betur fer að þeir vindar sem blása eru að mestu hægir, mest ber á sólfarsvindum eða öllu heldur hafgolu.

Lægðin sem orsakar nú þann strekkingsvind sem nú ríkir um landið víða á landinu er einmitt afkvæmi fremur óvenjulegs hitamunar um hásumar. Það má sjá á kortinu sem hér fylgir.  Gildistími þess er sl. miðnætti.  Sýndar eru þrýstilínur við yfirborð, hæð 500 mb flatarins sem er ágætur mælikvarði á hita og gerð loftmassa á hverjum stað.  Á kortinu má einnig sjá jafnhitalínur í þessum sama 500 mb fleti. Nærri Suður-Grænlandi og reyndar yfir Íslandi að hluta hefur um nokkurt skeið verið fremur kaldur loftmassi, í raun sá kaldasti sem finna má á norðurhveli. Í stað þess að halda sig yfir íssvæðum Norður-Ísshafsins er þessi kaldi loftmassi miðað við árstíma suður undir 60°N.  Svo sunnarlega er þá á móti heitur miðsumarloftmassi ekki svo langt undan.  Reyndar hefur það verið svo að undanförnu að heitur loftmassi hefur náð nokkuð norðarlega yfir V-Evrópu og til Bretlandseyja.  Kortið sýnir þetta mæta vel og vegna þessara andstæðna myndast lægðir sem berast síðan í áttina til Íslands með fremur hvössum vindi og rigningu.  Fyrr í vikunni fór alldjúp lægð með suðurströndinni.  Þá sluppum við nokkuð vel þar sem mesti vindstrengurinn var suður af landinu.  Vindurinn á undan lægðinni samfara kuldaskilum hennar blæs hins vegar nú á okkar grundu. 

Á morgun laugardag er síðan spáð öðru skoti þá af suðvestri þegar lægðin fer hér hjá, svo að segja yfir Vestfirði.  Þá varður hún hins vegar farin að grynnast nokkuð.  Ekki er að sjá að lægðirnar verði fleiri í bili þar sem háþrýstingurinn suðausturundan þokast heldur nær samkvæmt spá og því nær alvöru hlýr og stöðugur loftmassi loks til landsins upp úr helginni. Sjá t.d. hitakort  af veðurvef mbl.is. Gangi það eftir mun það verða landsmönnum mikið fagnaðarefni eftir heldur "lítið" sumar það sem af er, þó svo að vissulega hafi það verið með ágætum það sem af er sums staðar t.a.m. á Austurlandi.