6-11 daga spár(4) - yfirferð

Um liðna helgi var lægð allsráðandi hér við landi.  Hún hringsólaði í á fjórða sólarhring með SA-átt og úrkömusömu veðri sunnantil allt þar til í dag. Spáin var gerð að kvöldi 15. september og við fyrstu sýn virðist hún hafa verið á allt aðra lund. En skoðum hana eins og áður og ég reyni að gefa stig sbr. hér að neðan:

3 stig. Spáin gekk eftir í öllum aðalatriðum.  Á það við um stöðu veðurkerfa, vindátt á landinu og einnig þann breytileika veðurs eftir landshlutum sem spáin gat til.  

2 stig. Spá gekk eftir að sumu leyti, en öðru ekki.  Staða veðurkerfa er a.m.k. í áttina og hitafar með þeim hætti sem spáin gaf til kynna.  Vindátt var e.t.v. ekki sú sama eða greinileg tímahliðrun veðurkerfa. 

1 stig. Ekki hægt að segja að spáin hafi ræst og flest með öðrum hætti, en þó a.m.k. einn tilgreindur veðurþáttur eitthvað í áttina (staða kerfa, vindátt, hiti eða úrkoma).

0 stig. Veður nánast alger andstæða spárinnar að flestu eða öllu leyti. 

Miðvikudagur 21. september:

Lægð verður á leið til austurs fyrir sunnan landið með A- og NA-átt og rigningu um suðaustan- og austanvert landið. Vestantil rofar til.  Fremur milt í veðri.

Klárlega NA-átt og lægð á leið til austurs eða öllu heldu til norðausturs fyrir sunnan landið.  Einnig fremur milt í veðir og bjart vestanlands.  Rigningin austan- og suðaustanlands var um nóttina, en lagaðist mikið um og upp úr miðjum degi.  Þetta síðasta dregur niður annars ágæta spá og 2 stig. 

 

 

 

 

 

 

 

 

Fimmtudagur 22. september:

N- eða NA-átt og heldur kólnandi veður.  Dálítil rigning norðan- og norðaustanlands, en slydda eða snjókoma til fjalla. Léttir til sunnanlands.

N og kannski frekar NV-átt samkvæmt greiningarkortinu. Lítilsháttar rigning a.m.k. sums staðar norðanlands.  Kólnaði einnig frá síðasta degi og nægjanlega til að setja snjóföl einhvers staðar í fjöll.  Eins bjart sunnantil á landinu.  Ágæt spá og verður vart nákvæmari. 3 stig. 

 

 

 

 

 

 

 

 

Föstudagur 23. september:

Áfram útlit fyrir N-átt og það fremur hæga ef að líkum lætur.  Mögulega verður vindur austanstæður með suðurströndinni samfara lægðardragi fyrir sunnan eða suðvestan land og væta syðst.  Annars úrkomulítið og jafnvel nokkuð bjart.  Fremur svalt í veðri.

Varla N-átt, í það minnsta var hún gengin niður að fullu. En vindurinn austanstæður syðst eins og talað var um og lægð fyrir sunnan land.  Fór einnigaað rigna sunnantil þegar leið á daginn. Þokkalegasta spá þrátt fyrir allt en greinilega er veðurlagið að taka þarna aðra stefnu.  2 stig.

 

 

 

 

 

 

 

 

Laugardagur 24. september:

Aðgerðarlítið veður við landið og hægur vindur.  Enn verður fremur svalt.  Eina helst slydduél að skúrir með norður og austurströndinni.

Eins langt frá því að segja að veður hafi verið aðgerðarlítið á landinu á laugardag og hugsast getur. Heldur ekki hægur vindur og því síður svalt.  Hiti var þó nokkuð yfir meðallagi árstímans, sérstaklega norðan- og norðaustantil. Spáin var  ga-ga í orðsins fyllstu merkingu. 0 stig. 

 

 

 

 

 

 

 

 

Sunnudagur 25. september:

Lægðagangur fyrir sunnan landið sem hafa mun líitð eða aðeins óbein áhrif hér á landi.  Við verðum enn um sinn í fremur köldu lofti miðað við árstíma og vindur hæglátur.  Víðast nokkuð bjart veður.

Sama þvælan hér fyrir sunnudag, en það eina sem heimfæra má við veður dagsins er lægðagangur fyrir sunnan land.  En hann þó með veruleg áhrif, en ekki óbein eins og talað var um. Ekki kalt, heldur milt og heldur ekki bjart veður, víðast nokkuð skýjað.  0 stig, þrátt fyrir tal um lægð fyrir sunnan land.

 

 

 

 

 

 

 

Mánudagur 26. september:

Í lok helgarinnar eða líklegast á mánudag gæti vaxið lægð upp úr fremur köldu lofti fyrir vestan landið og hún borist síðan hratt austur yfir landið og dýpkað um leið. Úrkoma og nokkur vindur af suðri eða suðvestri um tima. 

Ekki kalt loft fyrir vestan landið og þaðan af síður lægð á hraðri leið yfir landið.  Lægðin sem sjá má á kortinu er sú sama og hér var á laugardag og sunnudag, en orðin heldur grunn. Ein sem stemmir er þetta með úrkomuna og vindáttina sem gengur upp.  Spáin nær því 1 stigi. 

 

 

 

 

 

Niðurstaða:

8 stig nást og fást þau nær öll fyrri þrjá dagana.  Greinilegt er að óvissuþrösköldur hefur verið í langtímaspánni fyrir föstudaginn 23. sept, þann dag sem hún var gerð. Eftir það reyndist spágetan vera harla lítil eða engin.

Öskugrár Skógafoss

Ég ók framhjá Skógafossi í tvígang um helgina.  Í fyrra skiptið á föstudag, fljótlega eftir að tók að rigna.  Þá var fossinn eins og maður sér hann venjulega, hvítfyssandi og tignarlegur.  Í seinna sinnið um miðjan dag í gær sunnudag í dumbungi og þéttum úða var allt annað svipmót á Skógafossi.  Vatnið var mjög skolað og fossinn var öskugrár í orðsins fyllstu merkingu.  Mér láðist að taka mynd, reyndar efast ég um að hún hefði orðið augnayndi í þokusuddanum.

Skógáin á upptök sín uppi á Skógaheiði og ferðalangar norður yfir Fimmvörðuháls ganga drjúgan spotta upp með henni.  Ekkert jökulvatn er hins vegar í Skógá, en vissulega getur hún orðið skoluð í leysingum og stórrigningum rétt eins og í öðrum dragám. 

Um helgina rigndi talsvert á þessum slóðum.  Úrkoma sennilega í nokkrum tugum millimetra frá því um miðjan dag á föstudag og fram á sunnudag.  Út frá mælingum í byggð kannski einhvers  staðar nærri 30 eða 40 mm þarna uppi.  Næg til þess að bera með sér gjósku af yfirborðinu og skola henni með lækjum og smáám út í Skógánna og áfram til sjávar.

Svipað gerðist snemma í vor og myndin hér er frá 15. apríl og birtist með frétt á ruv.is

Þó alls ekki hafi verið stórrigning nú um helgina var úrkoman mjög kærkomin, því hún skolar yfirborðið og sú aska og gjóska sem rennur til sjávar mun því ekki fjúka næst þegar þornar.  Svo mikið er víst. 

 

6 til 11 daga spá, 28. sept til 3. október

Sé að síðasta langtímaspáin hjá mér er á hraðri og öruggri leið í vaskinn.  En þrátt fyrir það held ég í þennan leiðangur enn og aftur.    

Veðurspá fram á komandi miðvikudag má sjá hér á vef VÍ

Miðvikudagur 28. september:

Lægð verður á leið til austurs fyrir sunnan landið með A- og NA-átt og rigningu um suðaustan- og austanvert landið. Vestanlands rofar til.  Fremur milt í veðri.

Fimmtudagur 29. september:

Víðáttumikið háþrýstisvæði verður samkvæmt spánni staðsett yfir Bretlandseyjum og þar í kring.  Mikil sunnanvindröst í háloftunum norður yfir Ísland.  Gert er ráð fyrir að kröpp lægð verði á hraðri leið til norðurs yfir landið eða skammt hér vesturundan.  Þá með hvassvirði og mikill rigningu um tíma.

Föstudagur 30. september:

Í kjölfar lægðarinnar kröppu snýst vindur um skamma hríð til V- og SV-áttar og dregur úr mestu hlýindunum á meðan. Úrkoma vestantil á landinu, en rofar til eystra.

Laugardagur 1. október:

Nokkrar líkur eru til þess að hæðin yfir Bretlandseyjum skjóti kryppu í áttina til okkar.  Enn SV-átt, en fer aftur hlýnandi.  Enn verður fremur úrkomusamt um landið vestanvert, en sólríkt annars staðar.

Sunnudagur 2. október:

Háþrýstingurinn færist enn nær og miðjan fyrir sunnan eða suðaustan landið.  Þá berst hlýtt loft sunnan úr höfum, gætu jafnvel orðið óvenjuleg hlýindi miðað við árstíma. Fremur smávægileg úrkoma (þoka ?) suðvestanlands, en annars léttskýjað. 

Mánudagur 3. október:

Litlar breytingar á á mánudag frá sunnudegi.

 

Mat á óvissu:

Það er mjög gott samræmi á milli ólíkra spálíkana um að hið víðáttumikla háþrýstisvæði sem hér er gert að umtalsefni muni festa sig í sessi nærri Bretlandseyjum fljótlega í næstu viku.  Eins að lægðir eða lægðabylgjur verði í fullu samræmi við þá stöðu veðurkerfa á hraðri leið til norðurs, nokkurn veginn á miðju Atlantshafinu.  Kannski er óvissan helst og meiri þegar frá líður og hvort, hvenær og kannski ekki síst hvernig, þessi háþrýstingur mun teygja anga sína og færast jafnframt til norðvesturs í áttina til Íslands.  Þetta verður svokölluð fyrirstöðuhæð og spálíkönin vanmeta stundum mátt þeirra og megin, einkum eiga þau það til að brjóta kerfi eins og þetta niður að einhverjum tíma liðnum.  Hins vegar tekst þeim oft ágætlega til meðhreyfingar þeirra og tilfærslu sem alla jafna eru hægfara.

Spákort fyrir laugardaginn 1. október.  

Um er að ræða meðallegu 500hPa flatarins um öllum keyrslunum 51 í klasaspá ECMWF.  Fyrirstöðuhæðin við Bretlandseyjum kemur glöggt fram á þessu meðaltali.  Skyggðu svæðin eru mat á dreifingu og leit ég skýringar á henni liggja á milli hluta í bili.  Háloftakort þetta þarf síðan að túlku fyrir veðrið á jörðu niðri.

 

Ekki hærri sumarhiti fyrr sums staðar á Grænlandi

Veðufræðingar á Dönsku Veðurstofunni DMI í Kaupmannahöfn haf tekið saman yfirlit yfir sumarveðráttuna á Grænlandi nýliðið sumar.  Fyrir áhugasama er hún í heldi sinni hér (á dönsku).

Það sem stendur upp úr er að norðvestantil á Grænlandi hefur ekki fyrr mælst hærri hiti að sumarlagi en nú.  Á flugvellinum í Thule og bænum Qaanaaq ekki langt þar frá var sumarhitinn á milli 6 og 7°C eða um 3 stigum hærra en meðaltalið segir til um. Sunnar með vesturströndinni mældist hiti víðast allt að því jafnhár og síðasta sumar, sem var mikið hitametasumar á þeim slóðum.

Þetta sumarið var áberandi hvað hlýtt var í júni og júlí á Grænlandi í heild sinni á meðan ágúst var nær meðallagi og undir lokin haustaði nokkuð ákveðið. 

Ekki er ofsögum sagt að hlýnandi veðrátta á jörðinni nái með áþreifanlegum hætti til Grænlands þessi árin.  Fyrir utan syðsta hlutann hefur heita frávikið í sjávarhitanum síðustu árin óveruleg áhrif fyrir hitafar Grænlands ólíkt því sem er hérlendis, þar sem sjávarhitinn er ráðandi fyrir hitafarið.  Á Vestur-Grænlandi hefur þannig verið óvenjulega hlýtt síðustu árin.

Uppi á miðjum jöklinum, Summit í 3.200 metra hæð hefur hiti verið mældur samfellt frá 1991. Í júli sl. sumar var meðalhitinn þar -9,9 °C sem er næst hæsti hiti þar á miðju sumri. Hlýrra var 2005.  Hiti nærri sjávarmáli tekur mið af lofthitanum hærra uppi en fleira kemur til.  Uppi á jöklinum skiptir loftblöndun miklu og það að blanda upp öllum hitahvörfum sem myndast á öllum árstímum næst ísnum. 

Myndin er frá Qaanaaq tekin í október 2009.  Ljósm. óþekktur.

Kortið er af dmi.dk

 

 

 

6-11 daga spár (3)- yfirferð

Hér á eftir fer fram þriðja yfirferð á langtímaspánum mínum.  Reyni eins og í fyrri skiptin eða vera eins hlutlægur og mér er unnt.

En fyrst matskvarðinn sem stuðst er við:

3 stig. Spáin gekk eftir í öllum aðalatriðum.  Á það við um stöðu veðurkerfa, vindátt á landinu og einnig þann breytileika veðurs eftir landshlutum sem spáin gat til.  

2 stig. Spá gekk eftir að sumu leyti, en öðru ekki.  Staða veðurkerfa er a.m.k. í áttina og hitafar með þeim hætti sem spáin gaf til kynna.  Vindátt var e.t.v. ekki sú sama eða greinileg tímahliðrun veðurkerfa. 

1 stig. Ekki hægt að segja að spáin hafi ræst og flest með öðrum hætti, en þó a.m.k. einn tilgreindur veðurþáttur eitthvað í áttina (staða kerfa, vindátt, hiti eða úrkoma).

0 stig. Veður nánast alger andstæða spárinnar að flestu eða öllu leyti. 

Miðvikudagur 14. september:

N-átt verður að ganga niður snemma á miðvikudag og hæðarhryggur á leið austur yfir landið.  Norðan- og austantil birtir upp, en í SV- og V-áttinni verður þá meira skýjað vestantil og smá væta suðvestanlands. Hiti þetta 8 til 12 stig á landinu.

Held að ekki sé hægt annað en að segja að þessi spá  fyrir miðvikudag hefi verið að ganga eftir í stærstu dráttum.  Hæðarhryggur sem við sjáum á kortinu og er að birta upp með hlýnandi veðri norðan- og austantil.  3 stig.

 

 

 

 

 

 

 

Fimmtudagur 15. september:

Grunn lægð eða lægðardrag fyrir suðvestan og vestan land og fremur hægur sunnanstæður vindur. Lítilsháttar væta sunnan- og suðvestanlands, en öllu bjartara norðan- og austantil.  Tiltölulega milt í veðri. 

Fremur hægur S-stæur vindur. Drag fyrir vestan land og milt í veðri.  Vætan vissulega lítiæ framan af degi, en síðan rigndi talsvert um kvöldið og nóttina V-lands.  Góð spá hvernig sem á það er litið.  3 stig.

 

 

 

 

 

 

 

 

Föstudagur 16. september:

Vaxandi lægð sem kemur askvaðandi úr suðvestri og fer að hvessa og rigna með henni.  Kannski ekki snemma dags heldur frekar þegar frá líður og þess vegna ekki fyrr en aðfararnótt laugardags.  Fremur stillt og víðast þurrt verður á undan þessari nýju lægð. 

 Vaxandi lægð og SA-átt. Smá vangaveltur í spánni um tímasetningu en kortið sýnir svo ekki verður um villst að þessi spá er allgóð.  Fór að rigna einmitt suðvestanlands þegar leið á daginn.  3 stig einnig hér. 

 

 

 

 

 

 

Laugardagur 17. september:

Djúpa lægðin á leið yfir landið með hvassviðri og jafnvel stormstyrk.  Vindáttin vitanlega breytileg fari svo að sjálf lægðarmiðjan æði yfir landið eða í það minnsta mjög nærri því.  Alltaf þó N- eða NA skot í kjölfarið um tíma og þá með kólnandi veðri.

Lægðin komin hjá og N-átt. Skotið eða hléið á milli lægða til staðar á laugardeginum. Segja má með réttu að ekki verði komist nær, en þó stormstyrkur genginn niður, þó heldur hagi kólnað.  Frádráttur og 2 stig.

 

 

 

 

 

 

Sunnudagur 18. september:

Hægari vindur og áttin NV eða V.  Kólnandi veður og niður undir frost um norðanvert landið. Smáél þar eða slydda.

Ný lægð var mætt á svæðið á sunnudag með frekar langdregnu SA-hvassviðri. Engan veginn í samræmi við spánna um hægan NV-vind. Andstæða spárinnar og því 0 stig hér.

 

 

 

 

 

 

Niðurstaða: 12 stig af 18 mögulegum, líkt og fyrstu vikun og spáin nú reyndist ívið betri en síðustu viku:)

 

Mánudagur 19. september:

Svipað veður, V-læg vindátt og fremur svalt.  Skúrir eða slydduél suðvestan- og vestantil, en bjart eystra.

Passar ágætlega, reyndar ekki V-átt og heldur ekki slydduél, engu að síððu svalt loft í kjölfar lægðar.  Eina sem vantar upp á er að spáin missti alfarið af Sunnudagslægðinni. 1. stig hér. 

 

 

 

 

 

 

Niðurstaða:  12 stig af 18 mögulegum. Svipað og í fyrstu spánni og betra en síðast, en þá reyndist þessu tegund spáa ekki allt of vel. 

Úrkoma samfara haustlægð

Í gær sunnudag 18 sept. gengu skil yfir landið.  Byrjaði að rigna um morguninn suðvestanlands og um leið hvessti af SA.  Aldrei þessu vant voru skilin hægfara og meira og minna leiðindaveður með þeim.  Að vísu nokuð hlýtt norðanlands og þar ekki regn fyrr en um kvöldið.

Fróðlegt er að sjá dreifingu úrkomu á landinu frá kl 09 í sunnudag til sama tíma á mánudag þegar víðast hafði stytt upp.

Á úrkomukorti VÍ sést að mest sólarhringsúrkoma mældist á Dalshöfða í Fljótshverfi rúmlega 80 mm.  Kemur það heim og saman við vindátt og hægfara ferð skilinna að einmitt hafi mæst hvað mest úrkoman í Skaftafellssýslunum, enda vindáttin SA og áveðurs á þeim slóðum.

Við sjáum einnig að sólarhringsúrkoman var nokkuð mikil á Reykjanesi og Snæfellsnesi, en hlémegin fjalla SA-áttarinnar var skuggi.  Þannig mældust ekki nema um 9 mm í mæli Veðurstofunnar á meðan það  skiluðu sér 22 mm við Elliðaárstöð eða heldur nær fjöllunum. 

Vel kemur fram var frá Mýrdalsjöli en úrkomumagnið heldur lítið í uppsveitum Suðurlands. Þetta gerist þegar vindáttin er því sem næst nákvæmelga SA, en ekki S eða ASA þegar var jökulsins er mun takmarkaðra.

 

SA-hvassvirði í dag, hviður undir Hafnarfjalli og víðar.

Nokkuð djúp lægð er nú á  sunnanverðu Grænlandshafi og skil hennar verða á ferðinni norðaustur yfir landið í dag.  Lægðin þessi er farin að hægja ferðina og sama má segja um skilin.  Þess vegna kemur til með að blása og rigna meira og minna í allan dag um landið vestanvert.

Gera má ráð fyrir vindhviðum undir Hafnarfjalli við þessar aðstæður, sem eru alveg dæmigerðar fyrir þann staða þegar SA-átt er í lofti.  Allt að 35-40 m/s og alveg til kvölds eða til kl. 22 til 23 þegar loks tekur að lægja í kjölfar skilanna. Á utanverðu Kjalarnesi er einnig þekkt svæði í hvassri SA-áttinni.  Með utanverður Kjalarnesi er átt við veginn fyrir utan Esjumela og einna verstur er kaflinn þar sem vigtin er skömmu áður en vegurinn fer að halla niður í göngin (sé verið á vesturleið). Mælir Vegagerðarinar er innar eða við mynni Kollafjarðar. Þar er varhugavert í N-átt en mun sjaldnar í SA-átt.   

Fróðaárheiðin er líka leiðinleg, en þar verðu almennt bálhvasst, en ekki endilega svo byljótt.  Hjálpar þó til að þar blæs vindur að mestu allt að því samsíða akstursstefnu en síður á hlið. Slæmt verður á norðanverðu Snæfellsnesi í hvassri S-átt.  Nú er hins vegar SA-átt, hviðukaflarnir þar eru því færri og byljirnir ekki eins harðir.  Engu að síður verður sviptivindasamt á stöku stað.

En aftur að þessari lægð. Hún er nú (kl.06) greind um 977 hPa og aðeins farin að grynnast.  En henni berst viðbótarorka úr suðri, nýr skammtur af hlýju lofti og dýpkar húnþví heldur á nýjan leik í dag um leið og miðjan nálgast heldur. Leifar af hitabeltisstorminum MARIA eiga einhvern hlut að máli, þó heldur lítinn sýnist mér, því hún náði ekki almennilega að samlagast þessari haustlægð. Hið raka og hitabeltislega loft hitabeltislægðarinnar barst áfram til austurs fyrir sunnan lægðina.  Vera má þó að þetta seinna dýpkunaferli lægðarinnar sé tilkomið vegna þess lofts sem MARIA bar með sér norður á Atlanshafið.

Veðurkortið er spákort HIRLAM af Brunni VÍ og gildir kl. 18 í dag. Lægðamiðjan dregur dökkgræna úrkomusvæðið undan suðvestanverðu landinu til sín og frá því rignir kröftuglega ef af líkum lætur suðvestan og vestanlands. 

 

 

Eltingaleikurinn við lágmarksútbreiðslu hafíss í Norðurhöfum

Frá því í lok ágúst og fram í september byrjar sú þreytta umræða eða ættum við að segja tilgangslaust kapphlaup um það hvort útbreiðsla hafíss sé minni þetta árið en það síðasta.  Öllu heldur hvort lágmarkið frá  2007 verði nokkuð náð.

Af sama meiði er þessi frétt af ruv.is í morgun þar sem greint er frá árlegum straumhvörfunum þegar botninum er náð og lítt saltur sjórinn þarna norðurfrá tekur að frjósa á ný og ísmagnið að vaxa. Þá andvarpa sumir feginlega meðan aðrir bölva í hljóði.  Það er eins og þetta flatarmálskapphlaup sé orðinn einn allsherjarmælikvarði á áhrif loftslagsbreytinga á jörðinni.

Sveiflur frá ári til árs skipta engu. Kenningin um hlýnum af völdum aukningar gróðurhúsaáhrifa hefði  ekki fengið frekari staðfestu í mínum huga þó svo að lágmarksflatrmálið hefði í ár farið undir það sem það var þegar það var minnst síðsumar 2007. Kortið hér er frá íssíðu hákólans í Illinois, en þar er daglega lesið úr fjarkönnunargögnum.  

Það er svo ótalmargt sem hefur áhrif á flatarmál ísbreiðu á sumrin þegar hún er öll meira og minna að bráðna.  Vindar hafa mikil áhrif sem og hafstraumar.  Stundum síðsumars er ísinn pakkaður vegna á tilteknu svæði, en önnur er hann gisinn og útbreiddur um allt N-Íshaf.  Áætlun flatarmáls er næast tilgangslaus í því skyni að ætla magn hafíssins.  Rúmmál er mun betri mælikvarði.  Hafísinn er jú misþykkur og mest allur sá ís sem myndast yfir veturinn brotnar upp og bráðnar næsta sumar.  Sums staðar í Íshafinu er þetta líkt og með jöklana að bráðnun sumarsins nær ekki að vega upp á móti myndun vetrarins og þá verður til allt að 6 metra þykkur ís.  Hann er stundum kallaður fjölvetrungur til aðgreiningar frá vetrarræflinum. Miklu meira máli skiptir að fylgjast með afkomu hans og rýrnun, heldur en að eltast við útbreiðslu nýíssins.  Fjölvetrungurinn og þar með þykkasti ísinn er einkum að finna fyrir norðan og norðvestan Grænland.  Sum árin braggast hann vel en önnur verður hann fyrir miklum áföllum.  Bæði vegna bráðnunar, en ekki síður þegar vindar beina honum í Framsund og A-Grænlandsstraumurinn beinir honum suður með strönd Grænlands fram hjá Íslandi (oftast) og hannbráðnar síðan í rólegheitum við Hvarf eða jafnvel úti fyrir vesturströnd Grænlands.  Ístapið var þannig mjög mikið á árunum upp úr 1990 og fylgist að samfara háu gildi á norðuratlanshafsvísitölunni (NAO).  Athugið að þegar það gerist rýrnar ísmassinn vetrar- og vorlagi. Reyndar er ísflutingur áöllum tímum um Framsund mjög mikið á öllum tímum og tilefni alveg sérstakrar umfjöllunar. 

Þessi mynd sem félagarnir á loftslag.is birtu á dögunum segir kannski mesta sögu.  Hún sýnir áætlað rúmmál hafíssins á norðurslóðum í stað flatarmálsins.  Tek fram að áætlun um rúmtakið er háð talsverðri óvissu þar sem giska verður á stórum hluta á þykkt íssins út frá stopulum mælingum og óbeinum vísbendingum.  Engu að síður tala súlurnar sínu máli.  Fyrstu fimm árin samanborið við síðustu fimm segja allt sem segja þarf.  Lágmarks rúmtak hafíssins í lok sumars er mun minni þessi árin en hún var fyrir 30 árum.  Á því leikur enginn vafi.

6-11 daga spá, 21. til 26. september.

Hér kemur langtímaspá sú fjórða í röðinninni og áreiðanlega ekki sú einfaldasta.   

Veðurspá fram á komandi miðvikudag má sjá hér á vef VÍ

Miðvikudagur 21. september:

Lægð verður á leið til austurs fyrir sunnan landið með A- og NA-átt og rigningu um suðaustan- og austanvert landið. Vestantil rofar til.  Fremur milt í veðri.

Fimmtudagur 22. september:

N- eða NA-átt og heldur kólnandi veður.  Dálítil rigning norðan- og norðaustanlands, en slydda eða snjókoma til fjalla. Léttir til sunnanlands.

Föstudagur 23. september:

Áfram útlit fyrir N-átt og það fremur hæga ef að líkum lætur.  Mögulega verður vindur austanstæður með suðurströndinni samfar lægðardragi fyrir sunnan eða suðvestan land og væt syðst.  Annars úrkomulítið og jafnvel nokkuð bjart.  Fremur svalt í veðri.

Laugardagur 24. september:

Aðgerðarlítið veður við landið og hægur vindur.  Enn verður fremur svalt.  Eina held slydduél að skúrir með norður og austurströndinni.

Sunnudagur 25. september:

Lægðagangur fyrir sunnan landið sem hafa mun líitð eða aðeins óbein áhrif hér á landi.  Við verðum enn um sinn í fremur köldu lofti miðað við árstíma og vindur hæglátur.  Víðast nokkuð bjart veður.

Mánudagur 26. september:

Í lok helgarinnar eða líklegast á mánudag gæti vaxaið lægð upp úr fremur köldu lofti fyrir vestan landi og hún borist síðan hratt austur yfir landið og dýpkað um leið. Úrkom og nokkur vindur af suðri ðea suðvestri um tima. 

Mat á óvissu.

Óvissan að þessu sinni er mest í tengslum við lægðabrautina og hvort hún náu að liggja norðar um Atlantshafið.  Tilfærslan þarf ekki að verða það mikil að hún fari að hafa veruleg áhrif á veður hjá okkur, einkum frá miðvikudegi til föstudags, þar sem spáð er að lægðir  á leið til austurs hafi óverulega þýðingu fyrir veðrið á landinu. Verð þær nærgöngulli berst mildara loft og rakara til landsins í stað nepjunnar úr norðri sem þrátt fyrir allt eins og staðan er nú verður að teljast líklegri.  Tímasetningarnar á ferðum lægðanna er hins vegar enn í skötulíki og því talsverð óvissa um sjálfa spánna frá degi til dags, jafnvel þí svo að hin stóra mynd veðurkerfanna mundi ganga nokkuð vel eftir. 

 

Hér fylgir með spákort af wetterzentrale.de og sýnir eina gerða klasaspáa frá GFS og  gildir fimmtudaginn 22. sept kl. 18.  Hvítu línurnar sýna meðalhæð 500 hPa  flatarins úr mörgum sambærilegum keyrslum sama líkans með sama upphafspunkt.  Lituðu fletirnir eru síðan staðafrávik sömu stærðar.  Það sem vekur þarna athygli er hvað staðalfrávikin eru lítil í háloftadraginu sem þarn er spáð fyrir norðan og austan Ísland.  Það er hins vegar mun hærra á breiðu belti fyrir sunnan og suðvestan landið.  Þetta er vísbending um stuttar bylgjur eru á ferð frá vestri til austurs (lægðabrautin) á meðan lág staða flatarins er nokkuð stöðug fyrir norðan og austan landið.  Það segir okkur líka að svalt loft af norðri gæti orðið viðvarandi um nokkurra daga skeið um þetta leyti.

 

 

 

Eyðimerkurloftslagið á Þingvöllum

Tók eftir því með veðurfregnir útvarps í bakgrunni í morgun þegar Friðjón Magnússon á Veðurstofunni sagði  að mest frost á landinu hefði verið 7,8 stig á Þingvöllum. Kannaði málið og rétt er að frostið fór í þetta á Leirunum við Þjónustumiðstöðina þar sem mælingarnar eru gerðar í dag. 

Lætur nærri að þetta sé með mesta frost sem mælst hefur á Þingvöllum í september. Þó ekki alveg því 16. árið 1998 mældist á sama stað -8,2°C  og þegar mælt var við Þingvallabæinn fór frostið í 8,6 stig undir lok mánaðarins 1971 eða nánar tiltekið þann 29. 

Það er hins vegar engan veginn hægt að segja að kalt loft sé yfir landinu.  Hitavísitölur loftmassans eru ekki fjarri meðallagi árstímans. 

Yfirskriftin er eyðimerkurloftslag á Þingvöllum.  Hvað hefur það að gera með kuldann ?  Jú einmitt þannig að líkt og í eyðimerkum er dægursveifla hitans mjög mikil þessa heiðu daga og sérstaklega á Þingvöllum.  Þannig var hitinn um og 13°C í gær um og eftir miðjan daginn þegar sólin var í hádegisstað. Um leið og hún settist um kl. 19 féll hitinn skart og var komið frost um kl. 21. Náði það hámarki snemma í morgun við sólarupprás og eftir það reis hitinn jafnskjótt og hann féll. 

Jarðvegur er þurr um þessar mundir líkt og í eyðimörkum.  Rekja temprar hins vegar dægursveiflu hitans.  Loftið er líka þurrt (á mælikvarða rakastigs) líkt og í eyðimörkum.  Við það dregur staðbundið úr gróðurhúsaáhrifum vatnsgufunnar og hitafallið í útgeislun næturinnar verður enn meira fyrir vikið. 

Lengra nær samlíkingin ekki, en ef ekki fer að rigna fer fyrir gróðri á Þingvöllum líkt og í eyðimörkum, hann skrælnar.    Ekki þarf þó að örvænta strax alla veganna, því útlit er fyrir vænar haustrigningar allra næstu daga.

Ljósmyndin er ein fallegra úr myndasafni Gúnnu og frá því í fyrrahaust.