Jöklarnir láta á sjá í þessari tíð

Forsenda þess að jökull geti viðhaldið sjálfum sér er að sá snjór sem fellur á hann ofantil bráðni ekki yfir sumartímann.  Ofan á þann vetrarsnjó bætis síðan nýr snjór og jökullinn skríður þannig með tímanum út til jaðrana eða leysingasvæða sinna undan eigin þunga.

Þeir sem fylgjast grannt með afkomu jöklanna líta gjarnan til snælínunnar, en það er sá staður í jöklinum á hverjum tíma þar sem komið upp úr gömlum jökulís í snævi liðins vetrar. Snælínan færist upp eftir jöklinum eftir því sem líður á sumarið. Jafnvægislína er hún kölluð sá staður í jöklinum þar sem snælínan nemur staðar að hausti áður en snjóa tekur á ný. 

Eftir tiltölulega snjóléttan vetur á hálendinu og þar með víðast á jöklum landsins og eina þáhlýjustu sumarbyrjun sem sögur fara af þarf engan að undra að snælínan fer nú hratt upp eftir jöklunum.  Á tunglmyndum í sæmilega góðri upplausn má gjarnan sjá þessi skil í jöklinum á milli vetrarsnævarins og jökulhjarnsins.  Reyndar getur öskufall úr Eyjafjallajökil gert mönnum nú heldur erfiðara fyrir við svona greiningu úr lofti.  

Á MODIS mynd frá því gær, 18. júlí í hæstu upplausn (250m)  má glögglega sjá í Hofsjökli snælínuna.  Hún er hins vegar öllu ógreinilegri í Langjökli og sýnist sem snælínurnar séu tvær til þrjár, nokkuð sem fær ekki staðist.  Við samanborð korta með hæðarlínum má ætla að snælínan í Hofsjökli sé nú komin í um  1200 til 1300 metra hæð.  Ef við yfirfærum það á Langjökul má ætla að ekki vanti mikið upp á það að snælínan nái upp á topp sem er í um 1350 metra hæð á norðurhluta Langjökuls.

Hvað Hofsjökul áhrærir að í jöklamælingaleiðangri í lok sumars 2008 var jafnvægislínan álitin hafa verið í 1210 til 1350 metra hæð (sjá skýrslu hér um afkomu Hofsjökuls 2007-2008).  Nú sem sagt upp úr miðjum júlí lætur nærri að sambærilegri stöðu verði brátt náð og þá er allur ágústmánuður eftir !

Þess má geta að jöklamælingahópur Veðurstofunnar (áður Vatnamælinga Orkustofnunar) hefur reiknað afkomu Hofsjökuls neikvæða öll árin, allar götur frá 1995 sem er síðasta jákvæða árið í þessum skilningi.  Hofsjökull er því að rýrna og ekki nær yfirstandandi ára að snúa þeirri þróun við.  Öðru nær.  

Teljast hlýindin nú vera hitabylgja ?

Teljast hlýindin nú vera hitabylgja ?  Nei segi ég.  Vissulega hefur veðrið verið einstaklega blítt sunnanlands og vestan í dag og líka sums staðar í gær.  Hæsti hitinn í dag var á Hellu, þeim ágæta stað á Rangárvöllum, 24,2 °C.  Sjálfur set ég þau mörk fyrir skilgreiningu á hitabylgju að hitinn nú því einhvers staðar að fara yfir 25 stiga múrinn.

En auðvitað var veðrið með allra besta móti í dag frá Ísafjarðardjúpi í vestri, austur í Öræfasveit.  Vindur var hægur ólíkt NA-gjólunni í gær og því varð vel hlýtt í sterku sólskininu.

Sigurður Þór er með góða greiningu á veðri dagsins o.fl. tengt tíðinni og ætla ég ekki að endurtaka það hér.

Aftur á móti var ég hissa á því þegar ég renndi úr Reykjavík eftir hádegi í dag eftir Vesturlandsveginum hvað margir voru á heimleið.  Og jafnvel á meðan enn var um 20 stiga hiti.  Kannski spilar inn í hræðslan við meinta umferð síðdegis.  Margir eru í fríi og ekkert liggur á, spáð er áframhaldandi blíðviðri.  Vitanlega þurfa sumar að mæta til vinnu, en svo eru aðrir sem fylgja straumnum og fara til síns heima þegar útvarpið talar í sífellu um mestu ferðahelgina og að umferðin  liggi til Höfuðborgarinnar á sunnudegi.

 

Ekki algeng, en kærkomin sjón

Af vedur.is laugardaginn 17. júlí kl. 14.

Eyrarbakki með 20,8°C

Hve oft enda ekki spár að sumrin með frasanum...,hlýjast inn til landsins eða hlýjast í uppsveitum.  Það átti þó ekki við í dag þar sem hlýjast varð við sjávarsíðuna á Suðurlandi.  Eyrarbakki trónir á toppnum í dag með 20,8°C og þar á eftir Þykkvibær með 20,4°C einnig við sjóinn.  Reyndar ásamt Árnesi í Gnúpverjahreppi sem er þessi dæmigerða uppsveitastöð.

Það verður frekar á þessum dæmigerðu hafgoludögum sem það á við á hlýjast verði í uppsveitum.  Í dag var nægjanlegur NA-vindur sem dugði til að halda aftur af hafgolunni.  Meira en það því þegar loftið náði til Eyrarbakka hafði það leikið um sólbakað Suðurlandið. 

Þetta sér maður stundum að sumrinu, en enn frekar að haustinu þegar sólfarsvindurinn lætur undan síga. 

Byljóttur vindur í dag suðaustanlands.

Í dag, föstudag, er útlit fyrir leiðinda N-átt austast á landinu við þau skilyrði standa vindhviður af bröttum núpunum þvert á þjóðveginn frá Hornafirði austur í Berufjörð.  Þetta eru nokkrir staðir sem um ræðir og tekur vindur vel í.  

Vann í fyrra fyrir Vegagerðina með fulltingi Forvaranahúss Sjóvár lýsingu á helstu hviðustöðum við þjóðvegi landsins.  Hér fylgir lýsingin á þeim köflum suðaustanlands ef það mætti verða einhverjum til gagns. Starfsmenn Vegagerðarinnar lögðu af mikilli staðkunnáttu sinni mikið af mörkum í þessum nákvæmu útlistunum. Meðfylgjandi mynd er úr Hvaldal, einum þessara staða. 

Þarna fer að lægja seint í kvöld, en vindur gengur þó ekki að fullu niður fyrr en á morgun.

Dynjandi í Nesjum

N- og NA-átt

Um 4 km kafli frá Dynjanda austast í Nesjum  með brattri hlíðinni undir Skarðstindi, alveg  að gangnamunna Almannaskarðs. Austantil á kaflanum, þ.e. nær gangnamunnanum skrúfast hnútarnir niður í NA-átt, en vestar, við bæinn Dynjanda eru hviðurnar meira í N-átt og stendur vindurinn þá frekar út dalinn.  Á kaflanum eru fjallaköst einkennandi og koma hnútarnir úr öllum áttum, einnig af firðinum þvert á veg.  Dæmi um að bílar hafi fokið út af á þessum kafla.

 

Þorgeirsstaðir í Lóni

N- og NV-átt

Kafli á veginum  Þorgeirsstaði um 3 til 4 km austur að Volaseli.  Hviður skáhalt á veginn og stendur strengurinn út Þorgeirsstaðadalinn. Frá fjöllunum í dalnum  vestanverðum standa líka iðuköst sem koma  þá úr suðvestri eða suðri eftir veginum.

 

Reyðará í Lóni

NV-átt

Mjög hvasst og byljótt verður á stuttum kafla alveg við Reyðará.  Stendur út Reyðarárdalinn og fjallaköst frá Reyðarártindi. Frekar fátítt og aðeins í verstu veðrum, en þá ætlar líka allt um koll að keyra og bílar fokið út af sem og klæðning.

 

Svínhólar í Lóni

N-átt

Undir Reyðarártindi skammt austan Reyðarár er kafli við Skiphóla þar sem blásið getur mjög í hánorðanátt. Strengur stendur út Össurárdal þvert á veg og eins slær fyrir Reyðarártind að vestanverðu. Malbik hefur oft flettst þarna af.

 

Hvaldalur og Hvalnes

N- og NV-átt,  S- og SV-átt

Samfelldur kafli frá því á sandinum norðan við Hvaldal og suður fyrir beygjuna ofan ljósvitans nálægt þeim stað þar sem vindmælirinn er staðsettur. Vegurinn liggur þarna um gróðursnauðan sand fyrir minni Hvaldals. Þar gerir feikisterka hnúta, einkum þegar vindur er norðvestanstæður.  Mjög hætt við foki og klæðning hefur oft farið  þarna af veginum. Í SV- og líka S-átt, slær fyrir Eystrahornið með miklum iðuköstum, sandfoki og grjótkasti beggja vegna við brúna í mynni Hvaldals.  Við Hvalnesið sjálft er sérlega byljótt í N- og NV-átt.  Bílar fjúka oft á þessum slóðum, enda eiga iðuköstin það til að koma úr öllum áttum.

 

Hofsdalur í Álftafirði

N- og NV-átt

Stuttur kafli í beygju, skammt austan brúarinnar yfir Hofsá.  Annar kafli mjög stuttur við Þangbrandsbryggju nánast þar sem byggðalínan þverar veginn.  Strengurinn stendur út Hofsdal með fjallsbrúnum norðan hans.  Flutningabílar hafa þarna farið útaf og malbik flettst af. Rétt að setja þessa tvo staði saman í einn vegarkafla, því stutt er á milli þeirra.

 

Blábjörg í Álftafirði

N- og NV-átt

Undir brattri hlíð Kálfshamarsfjalls við norðanverðan Álftafjörð er um 3 km kafli sinn hvorumeginn við bæinn Blábjörg þar sem vindhviður þvert á veg geta verið skeinuhættar í N- og NV-átt. Verst í beygju við Hólsnes og þar hefur malbik flettst af vegi.  Þarna stendur vindur út Geithellnadalinn og slær fyrir há og brött fjöllin að norðanverðu. Misvindi gjarnan af sjó og þá úr suðvestri eða jafnvel suðri þvert á veg.

 

Sandbrekkur í Hamarsfirði

N- og NV-átt

Kafli að norðanverðu um 4 km.  Á honum mestöllum verður snarvitlaust veður í N- og NV-átt og bílar hafa oft fokið út af veginum. Sérstaklega er hann varhugaverður sá vegkafli, sem næstur er fjarðarbotninum um Sandbrekkur.  Fjallaköst frá fjarðarbotninum og koma hnútarnir allt eins af hafi þ.e. úr suðvestri. Verið er að færa vegstæðið nær sjónum og mögulega kunna aðstæður þarna að breytast.

 

Urðarteigur í Berufirði

N- ( NV-átt)

Um 10 km innan við Djúpavog liggur vegurinn yfir dálitla hæð hjá Urðarteigi.  Sunnan í henni getur orðið vel hvasst í N-átt og vindur byljóttur. Vindurinn kemur þarna skáhalt á veginn á um 1 km kafla.  Við Berufjörðinn vestanverðan eru hömrum girtir tindar  sem brjóta auðveldlega upp vindrastir og beina vindaorkunni niður til yfirborðs.

 

Berufjarðarbotn

N- (NV-átt)

Kafli beggja vegna brúar, aðallega þó að austanverðu.  Veghalli er í beygjunni og þarna hafa flutningabílar fokið út af.  Sterkur vindstrengurinn stendur út dalinn, þvert á veginn. Vindur ekki endileg svo byljóttur, en engu að síður er þetta mjög varhugaverður staður.

 

Berufjarðarströnd við Streiti

N- og NV-átt

Á nokkuð löngum kafla  eða um 7 km frá Núpi rétt austur fyrir  Streiti þar sem er veðurstöð verður bálhvasst og vindur afar byljóttur í N- og NV-átt.  Vel þekktur staður og hvimleiður vegfarendum enda er vindur nánast þvert á veginn við þessi skilyrði. Klæðning farið af vegi. Verst er á 500-600 m kafla sín hvoru megin við veðurstöðina þar sem vindur skellur niður með Núpstindi og Napshorni.

 

 

 

Hitabylgjan í A-Evrópu

Fregnir undanfarna daga af miklum hitum í Evrópu eru að mestu bundnar við austurhluta álfunnar.  Ekki hefur verið svo heitt í Frakklandi og á Spáni miðað við það sem menn eiga að venjast og í Skandinavíu hefur hitinn ekki verið að plaga menn og skepnur.  Á Bretlandseyjum þá heldur síður og frekar að menn kvarti sáran þar undan lélegum sumardögum.

En eftir því sem austar er farið hækkar hitinn og kjarni hitabylgjunnar virðist ná frá Adríahafi til NNA yfir Tékkland, Ungverjaland, Pólland, Eystrasaltsríkin, Hvíta Rússlands og vesturhéruð Rússlands.  Meðfylgjandi kort sem sýnir hita kl. 12 í dag sýnir þetta glöggt (smellið tvisvar fytrir stórt kort).  Ástand kæfandi sumarhita, eða allt að 37-40°C mun vara áfram næstu daga í A-Evrópu hið skemmsta með margvíslegum óæskilegum afleiðingum, rétt eins og fjölmiðlar hafa verið duglegir að flytja okkur fréttir af. 

Veðurhorfur helgina 16. til 18. júlí

Helgarveðrið

Föstudagur 16. júlí:

Það merkilega virðist ætla að gerast að veður fer hlýnandi á landinu með N- og NA-átt.  Nokkuð sem við eigum vissulega ekki að venjast.  Ástæðan er sú að fyrir vestan og norðvestan landið er hlýr loftmassi og á hann greiða leið yfir landið við þessar aðstæður.  Á sama tíma er nokkuð djúp lægð á sveimi við Færeyjar og á austanverðu landinu er spáð allhvössum vindi á morgun og lítilsháttar rigningu um tíma. Reikna má með snörpum vindhviðum um skeið á kafla suðaustanlands, frá því austan Hafnar og áfram langleiðina í Breiðdal. Um vestanvert landið verður því sem næst heiðríkt ef af líkum lætur og ekki lengur skilyrði til bólstramyndunar  að ráði og síðdegisskúra. Víðast létt gola og hiti allt að 15 til 19 stig.  Sama má segja um Suðurlands og reyndar einnig Norðurland.  Þar verður úrkomulaust og léttskýjað víðast hvar, en heldur svalara þar sem vindur stendur af hafi.

 

Laugardagur 17. júlí:

Spáð er allgóðu sumarveðri um mikinn hluta landsins.  Víða verður léttskýjað og nokkuð hlýtt í veðri.  Hiti allt að 15 til 20 stig á Vesturlandi og Vestfjörðum. Eins suðvestanlands og á Suðurlandi alveg austur á Hornafjörð eða þar um slóðir.  Eini landshlutinn sem sker sig úr er Norðaustur- og Austurland.  Þar gengur N-áttin að mestu niður, en engu að síður verður þar skýjað að mestu, einhver úrkoma hér og þar og heldur svalara.  Á Norðurlandi er hins vegar gert ráð fyrir að veður verði yfirleitt þurrt og nokkuð bjart, en hætt við þoku úti við sjávarsíðuna. Víða það þó alveg ágætasta veður.  Svo hæglátt verður að mjög víða má gera ráð fyrir einkar fallegu kvöldhúmi og mildri nótt, einnig á hálendinu.

 

Sunnudagur 18. júlí:

Meira skýjað á landinu og dregur nokkuð úr mestu hlýindunum. Smávægileg súld eða rigning á annesjum norðanlands og norðaustanlands, en annars þurrt.  Einna helst að það sjáist til sólar suðvestan- og sunnanlands og eins suðaustanlands. Í þessum landshlutum má gera ráð fyrir allt að 15 til 19 stiga hita. Eins sums staðar vestanlands og á Vestfjörðum, einkum sunnantil.  Vindáttin verður norðlæg í grunninn, en vindur hægur og gera má ráð fyrir hafgolu til að mynda við Faxaflóa.

 

 

 

 

Í skúr í Mýrdal

Er búinn að vera á ferðalagi um Suðausturland undanfarna daga og ók í gær í áttina til Reykjavíkur. Undanfarna tvo til þrjá daga hafa skilyrði til myndunar bólstraskýja verið sérlega hagstæð enda háloftkuldi til staðar.  Nokkuð hefur verið um síðdegisskúrir til landsins, einkum í uppsveitum Suðurlands og Borgarfjarðar og eldingar komið fram á mælum.

En aftur að ferðalaginu í gær.  Við ókum til vesturs og bjart var til hafsins en bólstrarnir hnykluðust upp í áttina til fjalla.  Í Skaftafelli var þurrt, en skúraleiðingar niður á Skeiðarársandi og ekið var um mikla skúr við Lómagnúp.  Á Klaustri var hann nýfarinn að skvetta úr sér og fólk sem ég hitti þar sagði að kvöldið áður hefði líka gert skúr og sú varað meira og minna í rúmlega 2 klst.  Gert síðan fallegasta veður um kvöldið.  Áfram var haldið og nú sagði ég, Vík, það er staðurinn, við sjávarsíðuna og hlýtur að sleppa !

Þangað var ekið og þungar skúraleiðingar voru bæði yfir Eldhrauninu og Mýrdalssandi.  Mjög dimmt var að sjá við Hjörleifshöfða, enda höfðu þurrkurnar vart undan þegar þar var ekið.  En eins og við manninn mælt að um leið og komið var yfir Múlakvísl stytti upp og sólin skein á Víkurkauptún.  Hér verður gott að vera sagði ég og tjaldið var drifið upp.  En svartur var hann í austrinu, eiginlega kolsvartur.  Í þann mund sem tjaldið var að komast upp gerði kaldan gust, þann sem maður finnur gjarnan rétt fyrir rigningarskúr.  Hann varð sem sé ekki umflúin, bakkinn dökki við Hjörleifshöfða var á leið vestureftir og í kjölfarið fylgdi kröftugt regn í um 1/2 klst.  Svo mikið rigndi að allt fór bókstaflega á flot.  Fólk flúði í skjól og margir höfðust við í bílum sínum á meðan á ósköpunum dundi.

Sé í mælingu hér í Vík að úrkoman nam um 9 mm í þessari eftirminnilegu miðsumarskúr á stað sem ég hélt að mundi örugglega slepp við síðdegisskúrirnar !!!   En svo stytti upp og gerði þessa fínu kvöldkyrrð og ómótstæðilega birtu sem ég þekki einmitt svo vel úr Mýrdalnum. 

Lágur hæsti hiti dagsins

Í dag, laugardag var ágætis veður vestanlands og á Vestfjörðum.  Hitinn varð hæstur 16,6°C á Bíldudal.  Það er í sjálfu sér ágætur sumarhiti, en heldur lágt gildi fyrir hæsta hita dagsins um miðjan júlí. Ástæðan er fyrst og fremst sú hve sólarlítið var í dag, frekar en það að loftið yfir landinu hafi verið svo svakalega kalt.  En hlýtt var það heldur ekki, síður en svo.

Veðurhorfur 9. til 11. júlí

Helgarhorfur 9. til 11.júlí

 

Það háttar þannig til í kjölfar djúpu lægðarinnar enn er viðloðandi að við sitjum eftir með fremur svalt og rakt loft yfir landinu.  Það lítur út fyrir að fremur  sólarlítið verði framan af helginni og raun engin sérstök sumarhlýindi.  Væta víða sunnantil á laugardag, en á sunnudag fer veður skánandi um mest allt land, sólríkara víðast hvar og hitinn fer heldur hækkandi.

 

Föstudagur 9. júlí:

N- og NA-áttin gengur að mestu niður, strekkingsvindur sums staðar á Vestfjörðum og við Breiðafjörð og eins norðaustanlands.  Annars fremur hægur vindur.  Léttskýjað um sunnan- og suðvestanvert landið, frá Snæfellsnesi, austur um á sunnanverða Austfirði. Hiti allt að 15 til 18 stig á bestu stöðum.  Síðdegisskúrir á stangli verða þó að teljast líklegar.  Um norðanvert landið verður skýjað að mestu og víða þoka og dumbungur.  Súld eða smávægileg rigning, en víða alveg þurrt þegar líður á daginn.  Fremur svalt á þessum slóðum líkt og verið hefur.

Laugardagur 10. júlí:

 Svo er að sjá sem lægðardrag verði á sveimi skammt fyrir sunnan land.  Úrkomubakki af einhverjum toga kemur því inn yfir Suður- og Suðausturland snemma dags og jafnvel um nóttina. Spáð er hægum vindi um land allt á laugardag.  Einhver úrkoma, skúrir um suðvestanvert landið, en við Breiðafjörð og á Vestfjörðum verður þurrt og þar rofar mikið til.  Eins til landsins norðan- og austanlands, en við sjóinn verður fremur lágskýjað og sums staðar þokusúld. Það fer eftir því hversu vel sólin nær í gegn um skýin hversu hlýtt verður, en útlit er fyrir það að hitinn verði víðast hvar á bilinu 10 til 14 stig.

Sunnudagur 11. júlí:

Heldur fer hlýnandi á landinu almennt séð og í flestu landshlutum ætti að sjást til sólar.  Það háttar þannig til að skilyrði til myndunar síðdegisskúra eru nokkuð hagstæð, þá einkum í uppsveitum Suðurlands og á hálendinu.  Eins er spáð sudda norðaustanlands einkum framan af degi.  Vindur verður vestlægur í grunninn, en hægur um land allt og víða hafgola í raun.